Albizia jedwabista – Albizia julibrissin

Opis szczegółowy

Albizia jedwabista – pomoc w zasypianiu i stanach nerwowych, działa na centralny układ nerwowy.

Informacje botaniczne

Albizia to drzewo dorastające do 10 m wysokości, zrzucające liście na zimę. Korona jest okrągła, szeroka i gęsta. Pień ma kolor brązowo-szary i jest gładki. Gałązki mają subtelnie zielone zabarwienie. Liście są podwójnie pierzaste, naprzeciw siebie, półkoliste, pięknie zielone, każdy z około piętnastoma parami małych listków. Wysoka temperatura lub noc powoduje, że listki się zwijają, dlatego albizia nazywana jest nieraz „rośliną śpiącą”, co nawiązuje też do jej uspokajających właściwości. Kwiatostany wydzielające słodki zapach są bardzo dekoracyjne – długie szypułki kwiatów są delikatnie różowe, choć czasem pojawia się ciemnoczerwone zabarwienie. Owocem są długie, brązowe strąki z płaskimi nasionami. Albizia kwitnie przez całe lato.

Pochodzenie i występowanie

Albizia julibrissin pochodzi z Azji. W drugiej połowie XVIII wieku została przywieziona do Europy przez włoskiego arystokratę Filippa degli Albiniego, którego nazwisko upamiętnia łacińska nazwa rośliny. Przymiotnik „jedwabista” odnosi się do jej kwiatów. Dziś można ją spotkać również w Polsce, uprawianą w donicach, a rzadziej w ogrodach i parkach.

Zastosowanie / dawkowanie

W badaniach na zwierzętach ekstrakt z albizii w wysokich dawkach wykazywał działanie przeciwdepresyjne, prawdopodobnie dzięki wpływowi na receptory serotoninowe. W badaniu epidemiologicznym z 2002 roku wykazano, że albizia (i mieszanki z jej udziałem) była trzecim najczęściej przepisywanym ziołem w tradycyjnej medycynie chińskiej na bezsenność i lęk.

Dwie prace na szczurach potwierdziły wyraźny efekt przeciwlękowy ekstraktu z albizii poprzez oddziaływanie na układ serotoninowy, szczególnie receptory 5-HT1A. W jednym badaniu wykazano zwiększenie ilości neuroprzekaźników monoaminowych w mózgu oraz istotną poprawę zachowań w testach behawioralnych u zwierząt poddanych przewlekłemu stresowi.

Kolejne badania eksperymentalne analizowały wpływ ekstraktu z kwiatów albizii na działanie uspokajające. Zarówno pojedyncza dawka, jak i wielokrotne podanie ekstraktu nasilało aktywność środków znieczulających.

Badania przeciwnowotworowe skoncentrowały się na zawartych w albizii julibrozidach J1, J2 i J3 oraz innych składnikach. Te substancje wykazały ciekawe wyniki w hamowaniu aktywności i wzrostu nowotworów piersi, prostaty i szyjki macicy. Julibrozidy J8 i J13 z kory drzewa, w dawce 100 mcg/mL ekstraktu etanolowego, wykazały cytotoksyczność wobec komórek raka wątroby. Inne badanie potwierdziło podobny efekt julibrozidu J21. Kolejne pochodne ograniczały wzrost komórek raka skóry. Julibrozid J8 miał właściwości hamujące wzrost komórek raka żołądka i mógł wywoływać apoptozę (kontrolowaną śmierć komórkową) komórek raka szyjki macicy poprzez aktywację enzymów kaspaz. W badaniach na myszach julibrozid J8 zmniejszał rozmiar guzów litych przy dawkach 0,5, 1,5 i 3 mg/kg odpowiednio o 16,7%, 35,2% i 67,5%. Kolejne badanie wykazało, że inny składnik HaBC18 wywoływał apoptozę DNA limfocytów T w ostrej białaczce ludzkiej (również poprzez aktywację kaspaz).

W jednym badaniu ekstrakty z korzenia albizii wykazywały hamujący wpływ na rozwój bakterii rodzaju Streptomyces. Inna publikacja potwierdziła zahamowanie wzrostu szczepów paciorkowców jamy ustnej. Jeszcze inne badania wykazały podobny efekt wobec szczepów Bacillus subtilis, Salmonella typhi oraz Staphylococcus aureus.

Ekstrakt z kory drzewa w dawkach 5–10 mg/kg miał działanie przeciwzapalne w badaniu obrzęków małżowiny usznej. Suchy ekstrakt metanolowy z kory wykazał wyraźne właściwości oczyszczające, przypisywane obecności glikozydowych flawonoidów. Inne badania potwierdziły wyraźny efekt antyoksydacyjny, w tym ochronę LDL przed utlenianiem.

W tradycyjnych rejonach uprawnych albizia wykorzystywana jest także jako pasza dla bydła i dzikiej zwierzyny. Pszczelarze sadzą ją w pobliżu pasiek jako cenne źródło nektaru dla pszczół i motyli.

W tradycyjnej medycynie chińskiej kwiat albizii (He Huan Hua) służy do oczyszczania serca i wyciszania umysłu. Charakteryzuje się gorzko-słodkim smakiem, neutralnymi właściwościami i jest uznawana za nietoksyczną. Albizia działa na dwa meridiany – serca i śledziony. Jej główna funkcja to łagodzenie depresji i uspokajanie, a także regulacja qi, stymulacja apetytu, rozpraszanie „wiatru” prowadzące do poprawy wzroku oraz wspomaganie krążenia krwi i łagodzenie bólu. Główne wskazania to depresje, bezsenność, uczucie ucisku w klatce piersiowej, zaburzenia trawienia, utrata apetytu, zaburzenia widzenia wynikające z „wiatru”, bóle pleców oraz urazy mechaniczne.

Substancje czynne

Dotychczas opublikowano około 10 prac analizujących substancje czynne kory, kwiatów i oleju z nasion albizii. Najwięcej uwagi skupiono na izolacji tzw. julibrozidów – saponin triterpenowych i ich prosapogenin, które również wykazują potencjalne działanie cytotoksyczne wobec niektórych komórek nowotworowych. Do innych substancji należą glikozydy fenolowe: albribrissinozyd A i B, hyperozyd, kwercytryna i kwercetyna. W nasionach znajdują się wysokie ilości wolnych kwasów tłuszczowych (2,54%), głównie kwasu linolowego, a potem palmitynowego i oleinowego.

Tradycyjne dawkowanie

Albizię jedwabistą stosuje się w formie odwaru, raz dziennie: 1,5 g (1 łyżeczka) suszonych kwiatów zalać 200 ml wody, gotować przez około 15 minut. W razie potrzeby uzupełnić odparowaną wodę.

Uwaga: Nie są znane żadne przeciwwskazania.