Bacopa monnieri – Brahmi

Opis szczegółowy

Brahmi – Bacopa monnieri – to zioło, które wspiera pamięć, koncentrację, relaksację i szybsze przyswajanie wiedzy. Docenią je zarówno uczniowie, jak i osoby aktywne zawodowo oraz seniorzy.

Informacje botaniczne

Bacopa drobnolistna to niewielka, płożąca się roślina jednoroczna, która świetnie sprawdzi się także w uprawie domowej – np. w wiszących doniczkach. Brahmi posiada zielone łodygi dorastające do 30 cm długości, na których znajdują się mięsiste, wodniste, owalne liście. Długość pojedynczego liścia to 5–25 mm, a szerokość sięga do 8 mm. Chociaż bacopa uwielbia wilgoć i porasta bagna, jej delikatne kwiaty – białe, jasno niebieskie, czasem różowawe – pięknie kontrastują z gęstą zielenią liści. Kwiaty składają się zazwyczaj z pięciu lub czterech płatków, wyrośniętych naprzeciwlegle niczym lustrzane odbicie. Cała roślina, mimo niskiego wzrostu, daje efekt bujności, jednak subtelna uroda kwiatów Brahmi dodaje jej lekkości.

Pochodzenie i występowanie

Bacopa monnieri pochodzi z południowej Afryki oraz Ameryki, natomiast dziś najliczniej występuje w południowych Indiach, gdzie najlepiej rozwija się w środowisku bagiennym.

Zastosowanie / dawkowanie

Bacopa jest bardzo popularna w ajurwedzie (tam znana jako brahmi), gdzie stosuje się ją w celu wsparcia układu nerwowego. W japońskiej medycynie ludowej wykorzystywana jest jako tonik nerwowy, na bezsenność i napięcie nerwowe. Zgodnie z tradycją, Bacopa przynosi ulgę przy astmie, schorzeniach psychicznych oraz padaczce. Zielarze podkreślają jej działanie rewitalizujące na komórki mózgu, poprawę krążenia mózgowego i wspomaganie pamięci krótko- i długotrwałej. Z tego powodu zalecana jest na problemy z koncentracją, podczas nauki, w przypadku osłabienia funkcji poznawczych, objawów starzenia oraz przy chorobie Alzheimera i Parkinsona.

W innych tradycjach ludowych bacopę rekomenduje się w pierwszych fazach choroby Alzheimera, dla poprawy pamięci, w łagodzeniu lęków, bólów głowy i stawów, ADHD, alergiach, zespole jelita drażliwego, zaburzeniach seksualnych u mężczyzn oraz do walki ze stresem jako silny tonik.

Wyciąg z bacopy był badany pod kątem możliwego działania antyoksydacyjnego (ochrona komórek). Badania na zwierzętach wskazują także na inhibicję acetylocholinoesterazy, aktywację cholinacetylotransferazy i poprawę ukrwienia mózgu. Kilka badań analizowało działanie ekstraktu z bacopy na ochronę komórek nerwowych w modelach procesów neurodegeneracyjnych.

Substancje czynne bacopy – bakosydy – są szeroko badane w kontekście chorób związanych z wiekiem. Jedno ze zwierzęcych badań wykazało korzystny wpływ długotrwałej suplementacji bakosydów przy szybkim rozwoju zmian degeneracyjnych (np. choroba Alzheimera).

Bacopa korzystnie działa także na wątrobę – można ją wykorzystywać jako hepatoprotektor lub w niektórych stanach uszkodzenia wątroby (tradycyjne zastosowanie) w celu wspomagania funkcji wątroby. Dwie indyjskie prace badawcze udowodniły silne działanie neuroprotekcyjne u noworodków z hipoglikemią. Niektórzy badacze uznają, że bakosydy pomagają zwiększyć skuteczność i ograniczyć skutki uboczne opioidów stosowanych u pacjentów z przewlekłym bólem.

Niektóre substancje czynne Bacopy zwiększają wykorzystanie tlenku azotu z krwi, wspomagając funkcjonowanie mięśni naczyń – dzięki czemu pozytywnie wpływają na ciśnienie krwi. Kilka badań zwraca uwagę także na jej silne antyoksydacyjne właściwości. Jedno z nich skoncentrowało się na neutralizacji wolnych rodników w nerkach. Inne wskazało możliwość usuwania z organizmu arsenu, ołowiu, miedzi, kadmu i cynku.

Substancje czynne

Najszerzej znane i najlepiej przebadane są tzw. bakosydy – jest ich aż 12, są to triterpenoidowe saponiny zawierające jujubogeninę lub pseudojujubogeninę jako aglikon. Pozostałe saponiny, określane jako bacopasidy I–XII, odkrywano później i stąd nazewnictwo. W Bacopa monnieri znajdziemy też alkaloidy (m.in. brahminę, nikotynę, herpestinę), D-mannitol, apigeninę, hersaponinę, monnierazydy I-III, kukurbitacynę i plantainozyd B.

Obecnie prace badawcze skupiają się głównie na bakosydzie A, A3, bacopasidzie II, bakopasaponinie C oraz pochodnej jujubogeniny – bacosaponinie C. W ekstrakcie roślinnym ich stężenie wynosi 5-7%.

Tradycyjne dawkowanie

Przy stosowaniu suszonego proszku bacopy, zaleca się jedną czubatą łyżeczkę rano i wieczorem. Proszek nasączamy przez kilka minut w około 100 ml wody, mieszamy i wypijamy. To najprostszy i najbardziej efektywny sposób wykorzystania Brahmi.

Bacopę można także pić jako napar (odwar) w dawce dziennej 5–15 g. Regularne stosowanie daje widoczne efekty już po ok. 20 dniach. Stosując Brahmi w kapsułkach, przyjmujemy jedną rano i drugą po południu; kuracja powinna trwać minimum miesiąc.

Brahmi można także spożywać na surowo – jako przyprawę do gotowanych potraw (nadaje charakterystyczną, nieco gorzką nutę), posypkę do kanapek lub składnik past. Najważniejsze, by nie przesadzać z ilością.

Uwaga: Nie zaleca się stosowania przez małe dzieci, kobiety w ciąży oraz karmiące matki.