Chanca Piedra – Phyllanthus niruri

Opis szczegółowy

Masz problemy z kamieniami w układzie moczowym? Chanca Piedra, czyli „kruszarka kamieni”, pomaga rozbijać kamienie żółciowe i nerkowe.

Informacje botaniczne

Chanca Piedra to jednoroczna, wyprostowana, niepozorna, drobna roślina zielna osiągająca do 60 cm wysokości (zazwyczaj 30–40 cm). Łodyga jasnozielona, z kilkoma poziomymi rozgałęzieniami długości 5–10 cm. Liście pojedyncze, całobrzegie, nagie, od spodu blade, eliptyczne, naprzemianległe, wyprostowane, osadzone na krótkim ogonku. Kwiaty małe, niepozorne, zielone w różnych odcieniach, czasami z czerwonawym odcieniem, wyrastające w kątach liści. Owocem jest gładka torebka o wielkości 2–3 mm, zawierająca po 2–3 kanciaste nasiona.

Pochodzenie i występowanie

Niepozorna roślina z tropikalnych rejonów całego świata. Naturalnie wywodzi się z dziewiczych lasów deszczowych doliny Amazonki i porasta brzegi rzek niczym chwast. Najlepszej jakości ziele pochodzi z wysokości powyżej 3 000 m n.p.m. Dziko rośnie w Chinach, Indiach, Azji Południowo-Wschodniej, Ameryce Południowej oraz na Bahamach. Bywa uprawiana w cieplejszych regionach USA (Floryda, Teksas). Chanca Piedra jest rodzima dla Amazonii i innych rejonów tropikalnych, dlatego praktycznie nie ma możliwości jej uprawy w Polsce i Europie Środkowej.

Zastosowanie / dawkowanie

Chanca Piedra, nazywana potocznie „kruszycielem kamieni”, wykorzystywana jest w terapii problemów urologicznych. Związki zawarte w tej roślinie mają zdolność nie tylko rozpuszczania kamieni nerkowych, ale także przynoszą znaczną ulgę osobom z częstymi infekcjami dróg moczowych (szczególnie u kobiet podatnych na infekcje intymne).

Działa rozkurczowo na mięśnie gładkie układu moczowo-płciowego, pomagając w usuwaniu kamieni nerkowych, które mogą odejść w sposób naturalny. Wspierający jest również efekt moczopędny, stymulujący proces usuwania złogów. Te właściwości od wieków wykorzystywane są w fitoterapii, a obecnie są przedmiotem analiz i badań medycyny opartej na faktach.

Obecne w roślinie substancje czynne wykazują częściowe działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne, co pomaga złagodzić objawy towarzyszące usuwaniu kamieni nerkowych, zapalenia nerek czy przewlekłych zapaleń układu moczowo-płciowego. Działanie antypasmolityczne oraz przeciwbólowe przynosi korzyści również w łagodzeniu bólu menstruacyjnego.

Kliniczne badania potwierdziły skuteczność naparów z ziela Chanca Piedra (przyjmowanych przez co najmniej 3 miesiące razem z terapią ultradźwiękową) w rozbijaniu kamieni nerkowych zlokalizowanych w dolnych partiach dróg moczowych. Roślina pomaga również zapobiegać powstawaniu nowych złogów poprzez hamowanie syntezy kwasu moczowego (mechanizm podobny do tego wykorzystywanego przy dnie moczanowej, reumatyzmie), co również potwierdzają badania kliniczne.

Niektóre związki zawarte w Chanca Piedra wspierają trawienie (szczególnie tłuszczów) oraz usprawniają funkcje przewodu pokarmowego. Wspomagają także usuwanie tłuszczu nagromadzonego w wątrobie i pomagają obniżać poziom cholesterolu. Chanca Piedra sprzyja detoksykacji i wspomaga funkcje wątroby oraz chroni strukturę jej miąższu. Ludowa medycyna od dawna zaleca ją wspierająco przy poważniejszych chorobach wątroby, przypadkach żółtaczki, ale również przy zwykłych przeziębieniach i infekcjach wirusowych.

Badania kliniczne potwierdzają również skuteczność Chanca Piedra w leczeniu stanów zapalnych gardła oraz infekcji z powiększeniem węzłów chłonnych – regularne stosowanie naparów przez 7 dni zmniejszało ból i inne objawy. To potwierdza tradycyjne zastosowanie rośliny przy grypie i przeziębieniach.

Dzięki efektowi moczopędnemu Chanca Piedra może delikatnie obniżać ciśnienie krwi, jednak zmiany zwykle nie są duże. Podobny łagodny wpływ ma na poziom cukru we krwi – zaobserwowano niewielkie obniżenie glikemii u osób stosujących roślinę w połączeniu z lekami przeciwcukrzycowymi.

Zalecenia tradycyjnej medycyny

Amerykańscy Indianie stosowali Chanca Piedra przy problemach urologicznych i kamieniach żółciowych. W fitoterapii Phyllanthus uznawany jest za diuretyk, spazmolityk i środek przeciwzapalny dla układu moczowo-płciowego. Przeciwwskazania zapalne wykorzystywano również w terapii schorzeń przewodu pokarmowego oraz chorób wenerycznych.

W medycynie ludowej popularne jest podawanie Chanca Piedra regularnie w przypadku zaburzeń diurezy, kolek, kamieni żółciowych, wzdęć, braku apetytu, zaburzeń trawienia, infekcji jelitowych, bólu brzucha. Niektóre społeczności rdzennych mieszkańców do dzisiaj podają napary z tej rośliny przy zaparciach, grypie, gorączce, malarii, rzeżączce, kile, kaszlu, świądzie i bólu.

Długotrwale Chanca Piedra jest stosowana przez zielarzy jako wsparcie przy plamkach wątrobowych, anemii, w różnych typach wirusowego zapalenia wątroby (jako tonik dla wątroby i do oczyszczania krwi). W południowoamerykańskiej tradycji poleca się ją także przy astmatycznych objawach, zapaleniach oskrzeli, gruźlicy i nudnościach.

Ograniczenia stosowania

Chanca Piedra może obniżać poziom litu we krwi ze względu na efekt moczopędny – należy zachować ostrożność przy równoczesnym leczeniu solami litu oraz lekami przeciwcukrzycowymi, a także przy problemach kardiologicznych – w takich przypadkach konieczna jest konsultacja lekarza lub farmaceuty. Nie zaleca się stosowania u kobiet w ciąży.

Substancje czynne

Chanca Piedra zawiera liczne aktywne związki, które od lat 60. XX wieku szczegółowo analizowane są przez chemików. Do najważniejszych substancji należą: lignany (fyllantyna, niruryna, nirurisid, hypophyllanthin, nirphyllin, lintetralin), terpeny (cymen, lupeol, limonen), flawonoidy (rutyna, astragalin, kwercetyna, quercytryna), lipidy (kwas linolowy, linolenowy, rycynolowy), metylosalicylan, alkaloidy (phyllantin, phyllochrysin, entnorsecurinin), beta-sitosterol, alkany, witamina C, taniny (elagatotanniny, gallokatechiny), saponiny, brevifolin oraz corilagin.

Tradycyjne dawkowanie

Napar z Chanca Piedra przygotowuje się łatwo i szybko. Suszone ziele (ok. 5–10 g lub 1–2 łyżki na 1 litr wody) zalewa się wodą i gotuje przez ok. 5 min. Następnie przecedza i pije 3 razy dziennie. Herbata ma miodowy kolor i lekko gorzki smak.