Garcinia – Garcinia cambogia

Opis szczegółowy

Owoce Garcinia cambogia przyciągają uwagę jako wsparcie diet redukcyjnych, odchudzania oraz spalania tłuszczu.

Informacje botaniczne

Garcinia cambogia to wieloletnie, małe lub średniej wielkości (wysokość 5–20 m), jednopienne, zawsze zielone drzewo lub krzew o kulistej koronie i przewieszających się lub poziomo rosnących gałęziach. Kora drzewa jest ciemna i delikatna. Liście są naprzeciwległe, lancetowate (eliptyczne do jajowatych), ciemnozielone i błyszczące, mają długość ok. 5–10 cm i krótki ogonek. Kwiatostan tworzy skupisko 5–20 kwiatów; większość jest czerwona, czasami żółta. Kwiaty żeńskie występują pojedynczo lub w grupach po 4. Ani męskie, ani żeńskie kwiaty nie wytwarzają nektaru. Owocem jest zielona jagoda o średnicy około 5 cm i 6–8 podłużnych rowkach; w miarę dojrzewania przebarwia się na żółto lub czerwono. Owoc jest mięsisty, soczysty i bardzo smaczny.

Pochodzenie i występowanie

Garcinia jest rośliną tropikalną pochodzącą z Indonezji. Ze względu na swoje owoce jest uprawiana w Azji Południowo-Wschodniej, wewnątrz Indii i w zachodnich oraz północnych częściach Afryki. Najlepiej rośnie w wiecznie lub pół-zielonych lasach tropikalnych, m.in. w zachodnich indyjskich rejonach (Ghaty, Karnataka, Kerala). W Indiach znana jest też jako tamarynd malabarski. W handlu występuje często w postaci suszonej lub sproszkowanej.

Zastosowanie / dawkowanie

Garcinia cambogia jest ostatnio bardzo popularna jako suplement diety wspierający redukcję masy ciała i otyłości. Związki zawarte w garcinii wykazują hamowanie tworzenia wolnych kwasów tłuszczowych na poziomie komórkowym, a także łagodzą apetyt – zawsze jednak podkreśla się, że należy je łączyć z przynajmniej umiarkowaną aktywnością fizyczną i redukcją stresu. Badania sugerują także obniżanie poziomu cukru we krwi oraz cholesterolu całkowitego na obwodzie, choć mechanizm nie jest jeszcze w pełni poznany. Kluczowa jest zawarta w owocach kwas hydroksycytrynowy (HCA) – pobudza spalanie tłuszczów oraz hamuje uczucie głodu, prawdopodobnie poprzez zahamowanie enzymu cytrynianowej liazy, odpowiedzialnego za odkładanie tłuszczów. HCA podwyższa też poziom serotoniny w mózgu, poprawiając samopoczucie i ograniczając potrzebę kompulsywnego jedzenia.

Badania na zwierzętach i modelach wskazują na korzystny wpływ garcinii na metabolizm i gromadzenie glukozy – lepiej wykorzystywana jest podczas produkcji energii, zamiast odkładać się w postaci tłuszczu. Uwaga: osoby z cukrzycą stosujące leki hipoglikemizujące powinny zachować ostrożność, ponieważ możliwe jest nieprzewidywalne obniżenie poziomu cukru, aż do hipoglikemii!

Inne badania wskazują, że garcinia hamuje odkładanie tłuszczu z cukrów na rzecz zwiększonej syntezy glikogenu w wątrobie i mięśniach oraz przyspiesza spalanie cukrów. Ogólny efekt to zmniejszenie cholesterolu, wolnych kwasów tłuszczowych oraz zwiększenie termogenezy, co zwiększa zużycie zgromadzonego cukru. Garcinia może także podnosić poziom „dobrego” cholesterolu HDL.

Tradycyjne użycie obejmuje napar z kory owocu, który stosowany jest przy dolegliwościach reumatycznych i schorzeniach jelitowych (głównie tych wywołanych pierwotniakami). Od wieków owoce garcinii używane są w Azji do przyprawiania potraw i wywoływania poczucia sytości. Bogactwo witaminy C i wapnia w miąższu dodatkowo sprzyja zdrowiu. Odwar z owocu tradycyjnie stosuje się do płukania ust przy aftach i niewielkich stanach zapalnych jamy ustnej.

Substancje czynne

Do najważniejszych substancji aktywnych należy kwas hydroksycytrynowy oraz jego sole sodowe i wapniowe (w formie wolnej lub laktonu). Wysoka zawartość wapnia i witaminy C oraz obecność camboginy i camboginów czyni z garcinii cenny surowiec roślinny.

Tradycyjne dawkowanie

Suplementy diety z ekstraktem z garcinii zaleca się przyjmować w ilości 1000–1500 mg 3 razy dziennie, minimum 30 minut przed posiłkiem, przez kilka miesięcy. W przypadku suszonego owocu lub sproszkowanego zaleca się 1 łyżeczkę na 1 filiżankę (150 ml), zalać wodą lub wodą z mlekiem, opcjonalnie dosładzać i pić 2–3 razy dziennie, zachowując regularność. Dzienna porcja napoju: 3 filiżanki w ciągu dnia, pół godziny przed obiadem i kolacją.