Głóg jednoszyjkowy – Crataegus laevigata

Opis szczegółowy

Szukasz wsparcia w leczeniu problemów sercowo-naczyniowych oraz wysokiego ciśnienia? Potrzebujesz wzmocnić serce, udrożnić tętnice i naczynia oraz obniżyć ciśnienie krwi? Głóg jednoszyjkowy to doskonały wybór, który spełni Twoje oczekiwania.

Informacje botaniczne

Głóg jednoszyjkowy to opadający na zimę krzew lub niewielkie drzewo dorastające nawet do 12 metrów wysokości, o gęstej, rozłożystej koronie. Nazwa łacińska crataegus pochodzi od greckiego słowa oznaczającego „mocny” – głóg słynie bowiem z bardzo twardego drewna. Posiada cienkie, szare gałązki wyrastające z pachwin 2–3 cm długich cierni oraz naprzemianległe, klapowane liście długości 3–6 cm i szerokości 2–5 cm.

Kwiaty głogu są obupłciowe, różowawe lub białe, o średnicy ok. 15 mm, z pięcioma płatkami, zebrane po 5–10 w baldachogronach. Charakteryzują się dość intensywnym, swoistym zapachem, a zapylane są przez owady. Owocami są czerwone, mięsiste jagody o długości 6–10 mm, zawierające 2–3 nasiona i dojrzewające jesienią.

Pochodzenie i występowanie

Naturalne stanowiska głogu występują w północnej strefie klimatycznej, obejmującej Europę Centralną i Zachodnią, Azję oraz Amerykę Północną, aż po północną Afrykę. Historycznie był szczególnie popularny na obszarach dzisiejszych Węgier, Słowacji, Polski i zachodniej Europy aż po północno-zachodnią Hiszpanię. Współcześnie głóg jest spotykany w całej Europie Środkowej i Zachodniej, częściowo również w Azji i Afryce Północnej. Rośnie przy drogach, nad brzegami strumieni, na obrzeżach lasów, zboczach i w zaroślach zarówno na terenach nizinnnych, jak i wyżej położonych. W Polsce głóg doskonale się zadomowił i bywa sadzony jako element żywopłotów.

Zastosowanie / dawkowanie

Głóg jednoszyjkowy wykorzystywany jest zarówno w medycynie naturalnej, jak i klasycznej – do produkcji leczniczych preparatów z liści, owoców i kwiatów. Cenione są również przetwory spożywcze z głogu: dżemy, konfitury czy wino. Od wieków głóg uznawany jest za roślinę wspierającą układ sercowo-naczyniowy, a jego składniki mogą wzmacniać serce i pobudzać mięsień sercowy w przypadku niewydolności serca. Rekomendowany jest jako wsparcie terapii poprawiających krążenie i siłę serca, jak również ze względu na właściwości udrażniające tętnice i naczynia.

W fitoterapii używany jest pomocniczo przy niskim i wysokim ciśnieniu tętniczym. Zwężenie naczyń krwionośnych sprzyja podwyższonemu ciśnieniu, a w połączeniu z wysokim poziomem cholesterolu prowadzić może do powstawania blaszek miażdżycowych. Składniki głogu rozkurczają naczynia i przyczyniają się do spadku ciśnienia krwi.

W tradycyjnym ziołolecznictwie głóg stosowany jest przy łagodnych postaciach dławicy piersiowej, niewydolności serca oraz zaburzeniach rytmu serca. Uważa się, że pomaga zapobiegać zawałom, chorobom serca i arytmier. Ma istotny wpływ na remodeling mięśnia sercowego, zmiany grubości ścian serca, wielkość komór, liczbę komórek i objętość przestrzeni pozakomórkowej. Ekstrakt z głogu zmniejszał objętość komór po zwężeniu aorty oraz hamował niekorzystny remodeling serca.

Za farmakologiczne działanie głogu na tkanki sercowo-naczyniowe odpowiadają głównie proantocyjanidyny. Badania wykazują, że związki zawarte w głogu mogą obniżać poziom „złego” cholesterolu LDL, zmniejszać akumulację tłuszczów w wątrobie i aorcie, wspomagać wydalanie cholesterolu do żółci i zwiększać liczbę receptorów LDL. To wszystko przyczynia się do przedłużenia życia i zmniejszenia ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych.

Metaanaliza badań z randomizacją wykazała, że ekstrakt z głogu, w połączeniu z terapią konwencjonalną, przynosi korzystne efekty dla parametrów sercowo-naczyniowych i poprawia fizjologiczne wyniki leczenia w porównaniu z placebo. Baza Cochrane (2008) podkreśla korzystny wpływ głogu na kontrolę objawów i poprawę jakości życia przy schorzeniach serca.

Ekstrakt z głogu uznawany jest za wartościowe uzupełnienie terapii klasycznej u pacjentów z rozpoznaną niewydolnością serca (klasy NYHA I–III), dzięki działaniu inotropowemu, antyarytmicznemu oraz rozszerzającemu naczynia. Ponadto łagodzi objawy takie jak zmęczenie, duszność czy szybkie wyczerpanie.

Głóg w rozmaitych formach polecany bywa przy dolegliwościach trawiennych (dyspepsja, biegunka, bóle brzucha, niestrawność) oraz przy zakażeniach jelitowych czy tasiemcach. Jego pozytywne działanie widoczne jest zwłaszcza przy regularnym i długotrwałym stosowaniu.

Przy systematycznym stosowaniu głóg wykazuje także właściwości uspokajające, łagodząc stany lękowe i bezsenność – często zalecany jest jako łagodny środek uspokajający oraz wspomagająco przy dolegliwościach menstruacyjnych. Niektóre badania sugerują, że głóg w połączeniu z magnezem pomaga w łagodzeniu lekkich i umiarkowanych stanów lękowych.

Stosowany zewnętrznie wspomaga gojenie skóry po oparzeniach, owrzodzeniach oraz odmrożeniach, a także przy świądzie i ranach skórnych. Związki obecne w głogu wykazują działanie antyoksydacyjne – polifenole takie jak epikatechiny, witeksyna czy hyperozyd neutralizują wolne rodniki i chronią serce na poziomie komórkowym. Głóg przeciwdziała peroksydacji lipidów i działa ochronnie na enzymy szlaku energetycznego serca.

Liczne badania dowodzą również przeciwzapalnych i gastroprotekcyjnych właściwości głogu – ekstrakt chroni błonę śluzową żołądka i redukuje reakcje zapalne o potwierdzonym wpływie na markery zapalne (COX-2, TNF-alfa, IL-1beta, IL-6). Redukuje stres tlenowy, nitrozowy oraz apoptotyczny na poziomie komórek. W badaniach laboratoryjnych wykazano ponadto działanie przeciwbakteryjne wobec wybranych szczepów (Micrococcus flavus, Bacillus subtilis, Listeria monocytogenes).

Przeciwwskazania

Głóg nie jest zalecany osobom z niskim ciśnieniem krwi. Przed zastosowaniem głogu wraz z lekami na serce i ciśnienie należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą i nie łączyć go z beta-blokerami lub digoksyną bez konsultacji lekarskiej. Głóg nie jest także wskazany u kobiet w ciąży i karmiących piersią.

Medycyna ludowa

W tradycji ludowej głóg wspomaga leczenie kamicy moczowej, skurczów jelit i pęcherza, a także problemów oddechowych, astmy oraz przewlekłych schorzeń układu pokarmowego i krążenia (np. w tradycyjnej medycynie chińskiej).

Substancje czynne

Głóg bogaty jest w flawonoidy: witeksyn-2-ramnozyd, witeksyn, izowiteksynę, rutynę, hyperozyd, izokwercytrynę, a także pochodne eriodiktyolu, luteoliny, hyperozydu, kwasu chlorogenowego i epikatechiny. Występują tu również oligomeryczne procyjanidyny, triterpeny, kwasy fenolowe (ursolowy, oleanolowy, krategowy), a także proantocyjanidyny, kwas kawowy, galusowy i oleinowy oraz różne glikozydy, garbniki i cukry.

Tradycyjne dawkowanie

Napar z głogu można przygotować z liści, kwiatów lub owoców – jednak najwięcej substancji aktywnych zawierają kwiaty. 2 łyżeczki surowca zalewa się ok. 250 ml wrzącej wody i pozostawia pod przykryciem na ok. 20 minut. Napar pić 2 razy dziennie po 1 filiżance (250 ml) rano i wieczorem. Goryczkę naparu można złagodzić miodem, cukrem lub cytryną. W przypadku ekstraktu z głogu zaleca się dzienne dawki od 160 do 1800 mg w 2–3 porcjach dziennie.