Gotu kola – Wąkrota azjatycka

Opis szczegółowy

Chcesz znów poczuć się młodo? Zacznij pić napar z wąkroty azjatyckiej!

Informacje botaniczne

Wąkrota azjatycka to wieloletnia roślina zielna o okrągłych liściach osadzonych na długich ogonkach. Posiada płożący pokrój i doskonale sprawdza się jako roślina okrywowa, szybko tworząc gęsty zielony dywan. Jej białe, pięciopłatkowe kwiaty zebrane są w baldachowate kwiatostany. Owocem jest żebrowana rozłupnia, która naturalnie rozpada się na dwa owalne nasiona.

Pochodzenie i występowanie

Wąkrota preferuje ciepłe, wilgotne środowisko i często zasiedla bagna oraz tereny błotniste. Pochodzi z Indii, jest jednak pospolita także w innych krajach Azji Południowej oraz na Madagaskarze. Sporadycznie można ją spotkać także na suchszych stanowiskach czy skałach, nawet do wysokości 2500 m n.p.m.

Zastosowanie / dawkowanie

Naziemne części wąkroty azjatyckiej od wieków wykorzystywane są w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej i Ajurwedzie. Medycyna ludowa Azji Południowo-Wschodniej poleca gotu kolę w przypadkach zmęczenia, lęku, przeziębienia, anginy, stanów zapalnych układu moczowego, zapalenia wątroby oraz dolegliwości trawiennych (dyspepsja, wrzody żołądka i przełyku itp.).

Gotu kola jest ceniona przede wszystkim przy bakterialnych, wirusowych i pasożytniczych infekcjach układu moczowego, a także, w mniejszym stopniu, przy opryszczce, trądzie, cholerze, czerwonkach, kiły, zwykłej i świńskiej grypie (np. H1N1), gruźlicy oraz schistosomozie. Badania na zwierzętach sugerują, że substancje czynne z gotu koli wykazują działanie antybakteryjne, wspomagając gojenie niektórych zewnętrznych zmian skórnych spowodowanych infekcjami.

Inne zastosowania to leczenie zapalenia migdałków, usunięcie płynu wokół płuc, przy wirusowym zapaleniu wątroby, żółtaczce, toczniu układowym, bólach żołądka, biegunkach, niestrawności, wrzodach żołądka, epilepsji, astmie, cukrzycy oraz w profilaktyce starzenia się organizmu. Istnieją przesłanki, że ekstrakt z gotu koli wspiera funkcje poznawcze i pamięć, zwłaszcza u młodych osób przyjmujących ją w połączeniu z DHA lub wyciągiem z miłorzębu japońskiego. U osób starszych nie potwierdzono tego jednoznacznie.

Gotu kola wykorzystywana jest także w łagodzeniu zmęczenia, stresu, lęku, depresji i zaburzeń psychicznych, do terapii choroby Alzheimera, wzmacniania pamięci, poprawy zdolności umysłowych i logicznego myślenia. Wg niektórych praktyków gotu kola pomaga też przy epilepsji, starczości i przedwczesnym starzeniu. Uważana jest za naturalny „tonik mózgowy”, wzmacnia inteligencję i refleks. Wspiera pracę nadnerczy, co sprzyja radzeniu sobie ze stresem, podnosi libido i poprawia odpowiedź organizmu na obciążenia psychiczne.

Obecne w roślinie saponiny triterpenowe – zwłaszcza asiatikozyd, madekasosyd i kwas madasiatowy – wykazują właściwości ochronne dla naczyń żylnych (venoprotekcyjne), stabilizując kolagen w tkance łącznej i wspierając regenerację blizn i innych uszkodzeń skóry. Roślina bogata jest też w wapń, potas i magnez, który pomaga łagodzić bolesne skurcze mięśni.

Badania na zwierzętach wykazały znacznie lepszą zdolność uczenia się i zapamiętywania przy regularnym stosowaniu ekstraktu z gotu koli. W tradycyjnej medycynie wykorzystywana jest również do przyspieszania gojenia ran, pourazowo oraz dla poprawy krążenia żylnego i rozpuszczania skrzepów w kończynach dolnych. Liczne doniesienia potwierdzają pozytywny wpływ na blizny, stany zapalne skóry i wspomaganie w leczeniu łuszczycy.

W niektórych krajach gotu kola jest wykorzystywana w profilaktyce rozstępów w ciąży: np. produkty łączące ekstrakt z gotu koli, witaminę E i kolagen pomagają zapobiegać rozstępom przy stosowaniu przez co najmniej 6 miesięcy. Może być ona stosowana również miejscowo na rany i blizny, gdzie wykazuje działanie przeciwzapalne i przyspieszające gojenie poparzeń.

Wyciąg z gotu koli może wspierać krążenie żylne, zmniejszać obrzęki kończyn dolnych, poprawiać napięcie i elastyczność ścian naczyń krwionośnych. Pomoc znajduje również przy niewydolności żylnej, żylakach, skurczach nóg, stanach zapalnych żył (flebitidach), a także zmniejsza dyskomfort podczas długotrwałych podróży samolotem, redukując uczucie ciężkości i obrzęków nóg.

Niektóre publikacje wskazują, że regularne, długoterminowe stosowanie może wspierać stabilizację blaszek miażdżycowych, zmniejszając ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych.

W Indiach zaleca się także gotu kolę jako wsparcie w regulacji cyklu miesiączkowego, zwiększaniu popędu seksualnego, a zewnętrznie przy leczeniu rozstępów, urazów, zadrapań i blizn. Farmakologiczne badania dokumentują silny potencjał naprawczy wąkroty dla skóry, włosów i tkanki łącznej.

Tradycyjne dawkowanie

Najczęściej wykorzystuje się liście rośliny – świeże lub suszone. Do naparu używa się 1 płaskiej łyżeczki liści, zalanej 250 ml wrzątku, parzymy pod przykryciem ok. 15 minut. Napar można osłodzić miodem lub cukrem. Zaleca się picie do trzech razy dziennie; po 3 tygodniach stosowania warto zrobić co najmniej 7 dni przerwy.

W kuchni azjatyckiej świeże liście dodaje się do sałatek lub po krótkim duszeniu podaje jako warzywny dodatek do dań.