Jiaogulan – Gynostemma pentaphyllum

Nazwy zwyczajowe: Jiaogulan, Gynostemma pentaphyllum, chiński żeń-szeń, zioło nieśmiertelności, pięciolistna gynostemma, pięciolistny żeń-szeń, Jiao Gu Lan, Southern Ginseng, Miracle Grass, Herb of Immortality, Gynostemma, Gynostemma pentaphyllum (łac.), Jiaogulan (ang.), Jiaogulan (chiń.), pięciolistna gypenoza
Nazwa łacińska: Gynostemma pentaphyllum
Pochodzenie: Azja
Krótki wstęp
Jiaogulan to szybkorosnące, pnące zioło, idealne do uprawy doniczkowej z podporą do oplatania. Najlepiej rośnie w półcieniu, w wilgotnej, żyznej glebie. Na zimę zaleca się przechowywanie rośliny w chłodnym pomieszczeniu, ograniczając podlewanie – zwykle zimuje w korzeniach i na wiosnę rusza ponownie z wzrostem.
Opis szczegółowy
Jiaogulan zwany jest „ziołem nieśmiertelności”, znany jako prawdziwy życiodajny adaptogen – przypisuje mu się zdolności wspierania organizmu m.in. w prewencji zawału serca czy łagodzenia powikłań nowotworowych.
Informacje botaniczne
Jiaogulan, czyli Gynostemma pentaphyllum, to dwupienna pnącza należąca do rodziny dyniowatych (Cucurbitaceae), do której należy np. arbuz czy dynia. Charakterystyczne, pierzaste liście tworzą najczęściej zestawy po pięć (choć mogą występować też w grupach od 4 do 7 liści). Roślina osiąga formę wijącej się liany, rozrastając się zarówno w doniczce, jak i w ogrodzie przy odpowiednich warunkach.
Pochodzenie i występowanie
Pierwotną ojczyzną Jiaogulanu są południowo-zachodnie rejony Chin, skąd rozprzestrzenił się szeroko w całej Azji – aż po Wietnam, Koreę, Japonię, a nawet Indie.
Zastosowanie / dawkowanie
W regionach, gdzie Jiaogulan tradycyjnie spożywa się jako napój, zaobserwowano większą liczbę witalnych seniorów i obniżoną zachorowalność na nowotwory.
Działanie antyoksydacyjne – Jiaogulan wpływa korzystnie na aktywność dysmutazy ponadtlenkowej (SOD), silnego enzymu antyoksydacyjnego w organizmie. Badania potwierdzają również jego zdolność do mobilizowania limfocytów T (rodzaj białych krwinek), komórek NK (naturalnych zabójców) oraz makrofagów, które wspólnie wzmacniają odporność i kondycję psychiczną.
Efekt adaptogenny – Jiaogulan wpływa korzystnie na wytrzymałość, odporność i homeostazę organizmu, m.in. dzięki zawartości gypenozidów, regulujących ciśnienie krwi.
Działanie przeciwnadciśnieniowe – Gypenozidy obecne w Jiaogulanie pobudzają produkcję tlenku azotu w komórkach serca, co pomaga stabilizować wartości ciśnienia tętniczego.
Korzyści kardiowaskularne – Substancje aktywne z Jiaogulanu, zwłaszcza w połączeniu z innymi ziołami, korzystnie wpływają na obniżenie częstotliwości akcji serca, zwiększają objętość naczyń i poprawiają krążenie, jednocześnie zmniejszając ryzyko zawału lub udaru, bez negatywnego wpływu na ciśnienie tętnicze.
Działanie przeciwcukrzycowe – Saponiny pomagają kontrolować poziom glukozy we krwi u osób z cukrzycą typu 2 i rekomendowane są szczególnie profilaktycznie dla osób z grup ryzyka lub z zespołem metabolicznym.
Wpływ przeciwmiażdżycowy – Jiaogulan pozwala redukować poziom „złego” cholesterolu LDL oraz podnosić „dobry” cholesterol HDL, co wzmacnia ochronę naczyń i wspiera gospodarkę lipidową.
Substancje czynne
Najcenniejszym składnikiem Jiaogulanu są triterpenoidowe saponiny, określane jako gypenozydy, farmakologicznie zbliżone do ginsenozydów Panax ginseng. Do tej pory zidentyfikowano około 82 różnych saponin, wyłącznie pochodzenia roślinnego.
Tradycyjne dawkowanie
Tradycyjnie Jiaogulan pije się jako napar z suszonych lub świeżych liści, a także można go spotkać w formie nalewek alkoholowych lub tabletek. Świeże liście można dodawać do sałatek. Zaleca się napar z około 1 g liści na czajniczek zalany wodą o temperaturze poniżej 100°C. Już po 1–2 minutach napar ma delikatny smak, dłuższe parzenie wzmacnia aromat i intensywność. Każdy powinien dostosować czas parzenia i ilość według własnych preferencji. Napar jest klarowny, o świeżym, łagodnym smaku.
Uwaga: Nie stosować w przypadku nadwrażliwości na którykolwiek składnik preparatu.