Kondurango – Marsdenia condurango

Opis szczegółowy

Kondurango to roślina tradycyjnie stosowana przy problemach trawiennych.

Informacje botaniczne

Kondurango, czyli Marsdenia condurango, to pnący krzew o zdrewniałych, solidnych łodygach dorastających do 10 metrów długości oraz rozpiętości do 0,75 metra. Posiada drobne, naprzeciwległe, ogonkowe liście o jajowatym kształcie i zielonkawo-żółtej barwie. Brzegi liści są jedwabiście gładkie, całobrzegie, regularne, osadzone w kątach liściowych w wiechowatych kwiatostanach. Kwiaty mają lejkowaty kształt i brązowo-zielony odcień. Owocem jest podłużny mieszek, wypełniony licznymi nasionami pokrytymi delikatnym puchem.

Pochodzenie i występowanie

Pierwotnie kondurango pochodzi z terenów Ameryki Południowej – dzisiejszych Peru, Kolumbii i Ekwadoru. Marsdenia preferuje górzyste tereny, można ją spotkać dziko w naturalnych warunkach w tropikalnych dżunglach oraz w wilgotnych, mglistych górach na wysokości 2000–3000 m n.p.m.

Zastosowanie / dawkowanie

Przez wiele lat kondurango wykorzystywane było lokalnie w leczeniu różnorodnych dolegliwości trawiennych i problemów żołądkowych. Wśród tubylców stosowano ją przy wrzodach, wsparciu pracy wątroby oraz trzustki. Kondurango zyskało rozgłos na Zachodzie w 1871 roku, kiedy to prezydent Ekwadoru przekazał ją prezydentowi USA jako środek przeciwko rakowi żołądka i syfilisowi.

Tradycyjna fitoterapia koncentruje się szczególnie na przewodzie pokarmowym. Zielarze polecają wino z kory kondurango do uspokojenia żołądka, zmniejszenia zawrotów głowy i mdłości. Kondurango wspiera apetyt, likwiduje brak łaknienia, pobudza trawienie, zwiększa produkcję kwasów żółciowych, łagodzi ból żołądka i pomaga przy wzdęciach. Leczniczo stosowana jest także przy krwawieniach w przewodzie pokarmowym i jako profilaktyka wrzodów; działa ściągająco, dlatego polecana jest przy biegunkach wywołanych spożyciem zepsutego jedzenia czy zatruciem pokarmowym.

W Peru kondurango jest uznawane w fitoterapii za środek przeciwbólowy (analgetyk), stymulant łaknienia, karminatywum (ułatwiające usunięcie gazów), cholagogum (wspomagający wydzielanie żółci), hemostatyk (zatrzymujący krwawienie), stomachikum (wspierający trawienie) i tonik wzmacniający.

Dodatkowym zastosowaniem była ochrona po ukąszeniu jadowitych węży. W Brazylii kondurango tradycyjnie przyjmowane jest na pobudzenie apetytu, przy nieżytach żołądka, dyspepsji, bólach głowy, bólach żołądka i reumatyzmie. Podobne działanie uznaje się w Kolumbii, Ekwadorze, całej Ameryce Łacińskiej, a nawet krajach Europy, takich jak Niemcy, oraz w Wielkiej Brytanii i USA.

W Stanach Zjednoczonych kondurango znane jest dodatkowo jako analgetyk, antyseptyk, cytostatyk oraz środek stosowany w anoreksji, beri-beri, zapaleniach żołądka, reumatyzmie, zatruciach po ukąszeniu węży, wrzodach i syfilisie.

Substancje czynne obecne w kondurango były testowane na zwierzętach pod względem działania przeciwzapalnego oraz antyoksydacyjnego wobec patogenów odpowiedzialnych za powszechne grzybice, a także wobec prątków, wywołujących gruźlicę – z uzyskaniem pozytywnych efektów. Niestety, skuteczność wobec patogenów wirusowych była niska.

Substancje czynne

Marsdenia condurango zawiera znaczącą ilość conduritolu (cyklitolu), czyli cyklicznego polialkoholu o potwierdzonych korzyściach terapeutycznych w organizmie. Związki te po raz pierwszy wyizolował chemik Kübler w 1908 roku z kory kondurango. W roślinie występują również glikozydy i steroidy.

Przez sto lat od odkrycia kondurango rozprzestrzeniło się ono na Zachodzie, prowadząc do licznych badań – zwłaszcza w Japonii i USA – dotyczących aktywnych składników i ich ewentualnego wpływu na raka. Średnia zawartość glikozydów w korze wynosi 1–3%. Inne obecne w składzie substancje to hydroksylowane pochodne pregnanu, kofeina, cyklitole, flawonoidy oraz pochodne kumaryny.

Tradycyjne dawkowanie

Na rynku dostępnych jest wiele preparatów z kondurango, ale powinny zawierać ekstrakt z kory tej rośliny. Suszoną korę kondurango stosuje się w postaci odwaru przygotowanego z 5–10 g suszonej kory. Odpowiednią ilość (1 łyżeczka na ok. 250 ml zimnej wody) należy zagotować, gotować 10 minut, odstawić i zamieszać przed przecedzeniem. Odwar pije się 2–3 razy dziennie, najlepiej letni, gdyż substancje aktywne w zbyt gorącej wodzie mogą się wytrącić. Jeśli stosowany jest kondurango w kapsułkach, to zalecana dawka to 2 kapsułki po ok. 1 g dwa razy dziennie; ekstrakt – 3 ml dwa razy dziennie; wino kondurango – 50 ml 3–4 razy dziennie (maksymalnie 200 ml na dobę).