Lakownica lśniąca – Ganoderma lucidum

Opis szczegółowy

Lakownica lśniąca to jedna z najdłużej wykorzystywanych w celach leczniczych grzybów na świecie, nazywana boskim grzybem nieśmiertelności.

Informacje botaniczne

Owocnik lakownicy jest silnie błyszczący, korkowaty, jednoroczny, przypomina kształtem wachlarz lub nerkę i wyrasta na pniach czy pniakach drzew liściastych. Może osiągać wielkość do 30 cm, a pory na spodniej stronie w zależności od wieku są białe lub jasne. Młody grzyb ma żółtawy, mętny kolor, z wiekiem brązowieje, a następnie czerwienieje. Brzeg kapelusza jest nieco ostry, jednak pozostaje miękki.

Lakownica lśniąca należy do rodzaju Ganoderma, który w języku chińskim określany jest jako „lingzhi”, po japońsku „reishi”, a po wietnamsku „linh chi”, co dosłownie oznacza nadprzyrodzony grzyb lub boski grzyb nieśmiertelności. Jest fizjologicznym fitopatogennym pasożytem. Chińska nazwa pojawiła się już w czasach dynastii Han, a łacińska nazwa Ganoderma została wprowadzona w 1881 roku przez P.A. Karstena.

Pochodzenie i występowanie

Najczęstszymi gospodarzami dla lakownicy są platan, dąb, orzech i topola. Grzyb infekuje drzewa w miejscach uszkodzeń, powodując osłabienie struktury zainfekowanych części. Występuje w dwóch formach morfologicznych: jedna – spotykana głównie w Ameryce Północnej – ma duży owocnik i krótką nóżkę, druga – na południowej półkuli – występuje odwrotnie. Poszczególne gatunki różnią się także barwą, odcieniami i drobnymi cechami.

Zastosowanie lakownicy lśniącej jako grzyba leczniczego rozpowszechnione jest przede wszystkim w krajach azjatyckich. Najstarsze wzmianki o jej stosowaniu pochodzą ze starożytnych chińskich tekstów sprzed 4 tysięcy lat. Jej wyjątkowe właściwości lecznicze były tak cenione, że zarezerwowane wyłącznie dla rodziny cesarskiej – znaleziony grzyb musiał być oddany władcy, a zatajenie znaleziska karane było nawet śmiercią. Dzisiaj grzyb ten jest ogólnodostępny dzięki uprawie, głównie w Azji, jednak rosnąca popularność sprawia, że komercyjne plantacje pojawiają się na całym świecie. W tradycji taoistycznej lakownica lśniąca uchodziła za główny składnik w drodze do odnalezienia eliksiru wiecznego życia. Po dziś dzień nazywana jest grzybem długowieczności, a w Chinach znana jako boski grzyb nieśmiertelności.

Zastosowanie / dawkowanie

Lakownica lśniąca jest od dawna intensywnie badana pod kątem obecności substancji o zróżnicowanym wpływie na organizm człowieka.

Od tysięcy lat stosowana jest w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej, z pozytywnymi efektami dla wydłużenia długości życia zarówno u ludzi zdrowych, jak i chorych, oraz dla doskonałego stanu zdrowia do późnej starości.

Lakownica jest szczególnie ceniona we wschodniej Azji, gdzie znalazła zastosowanie w Tradycyjnej Medycynie Chińskiej od ponad 4000 lat. Tak długi czas wykorzystywania czyni ją jednym z najstarszych grzybów stosowanych leczniczo na świecie.

Jest polecana do wspierania naturalnej odporności organizmu oraz układu immunologicznego, wykazuje wpływ na poziom cholesterolu we krwi i korzystnie oddziałuje na układ krążenia.

Substancje czynne

Zawiera komplet ośmiu niezbędnych aminokwasów oraz wysoką zawartość żelaza, kompleksu witamin z grupy B oraz selenu. Obecne są w niej także kwasy ganoderowe (triterpenoidy o strukturze podobnej do steroidowych hormonów), typowe dla grzybów polisacharydy, a także betaglukany pobudzające układ odpornościowy, mannitol i alkaloidy. W lakownicy znajdują się również sterole: ganoderol, ganoderiol oraz ganoderma diol.

Tradycyjne dawkowanie

Napój (herbatę) z lakownicy przygotowuje się z 3–5 g suszonego grzyba. Kawałki reishi zalewa się 500 ml wody i doprowadza stopniowo do wrzenia. Na małym ogniu gotuje się przez 30 minut. Napar pije się przez cały dzień, w ilości do 3 filiżanek dziennie. Ze względu na gorzki smak, warto dosłodzić napój miodem.

Ze względu na gorzkawy smak, tradycyjnie przygotowuje się też ekstrakty na gorącej wodzie. Drobno pokrojony świeży lub zmielony suchy grzyb (około 50 g) wkłada się do naczynia z 500 ml gotującej się wody, powoli gotuje przez 2 godziny. Uzyskany wywar jest mniej gorzki niż z lakownicy czerwonej. Aby uzyskać silniejszy ekstrakt, zaleca się powtórzyć gotowanie i połączyć wywary. Ostateczna objętość powinna wynosić około 500 ml. Stosować 2–3 razy dziennie po jednej łyżce stołowej dla wsparcia odporności i działania profilaktycznego. W razie potrzeby dawkę można podwoić.

Wodne wyciągi są odpowiednie do pozyskiwania polisacharydów, natomiast ekstrakty etanolowe zawierają większą ilość triterpenów.

Można także przygotować nalewkę alkoholową. Do spirytusu o stężeniu 40–50% wkłada się 50 g lakownicy, szczelnie zamyka szklaną butelkę i pozostawia w ciemnym miejscu w temperaturze pokojowej na dwa miesiące. Następnie zabarwioną ciecz filtruje się i spożywa 1 łyżkę stołową 3 razy dziennie.

Dla wzmocnienia efektu zaleca się drobno zmielić grzyb i spożywać bezpośrednio w formie proszku – rozpuścić w niewielkiej ilości wody, dopełnić cieczą i wypić.