Lapacho – Tabebuia impetiginosa

Opis szczegółowy

Lapacho to kora południowoamerykańskiego drzewa, nazywanego przez rdzennych mieszkańców „drzewem Bogów”. Dzięki pozytywnemu wpływowi na organizm, lapacho zyskało wysoką pozycję wśród ziołowych herbat na świecie.

Informacje botaniczne

Lapacho, czyli Tabebuia impetiginosa, to drzewo rosnące w tropikalnych obszarach Ameryki Południowej. Dorasta do 10–25 m wysokości, posiada gładką korę, a jego bardzo twarde drewno jest odporne na rozkład i choroby. Ze względu na swoje właściwości drewno to wykorzystywane jest m.in. w budownictwie. Drzewa te dożywają nawet 700 lat. Kwiaty lapacho mają barwę niebiesko-fioletowo-różową. W tradycyjnej fitoterapii wykorzystywana jest wewnętrzna kora wybranych odmian, głównie Lapacho Morado i Lapacho Colorado.

Pochodzenie i występowanie

Pochodzi z amazońskiej dżungli oraz tropikalnych regionów Ameryki Południowej i Łacińskiej. Wzmianki o stosowaniu lapacho w Europie sięgają czasów Wikingów, którzy mieli przywieźć leczniczą korę z zamorskich podróży. Odmiany lapacho spotykane są również w Afryce, jednak nie wykazano u nich znaczących właściwości leczniczych. Natomiast właściwości oryginalnych, południowoamerykańskich drzew od wieków wykorzystywane są przez lokalne plemiona. Dziś działania antyoksydacyjne, przeciwwirusowe i antybakteryjne lapacho doceniane są niemal na całym świecie.

Zastosowanie / dawkowanie

Lapacho, znane w oryginale portugalskim jako pau d’arco (nazwa pochodzi od wykorzystywanego przez Indian do wyrobu łuków bardzo twardego drewna), w tradycyjnym ujęciu znajduje zastosowanie przy leczeniu szerokiego spektrum chorób.

Podstawowym zastosowaniem lapacho jest wsparcie organizmu w walce z infekcjami – szczególnie zakażeniami wirusowymi dróg oddechowych (np. grypą). W fitoterapii i medycynie ludowej polecane jest w przypadku przeziębień, grypy, grypy świń, rzeżączki, kiły, infekcji układu moczowego i pęcherza, a także przy infekcjach pasożytniczych i drożdżakowych. Tradycyjnie stosowane jest także przy biegunkach infekcyjnych lub czerwonkach.

W medycynie ludowej do dziś stosuje się lapacho przy cukrzycy, problemach z wątrobą, astmie, zapaleniach oskrzeli, stanach zapalnych stawów, przepuklinach, oparzeniach, anemii, ranach, stanach zapalnych żołądka i wrzodach żołądkowo-jelitowych.

Działanie antyoksydacyjne lapacho wykazuje skuteczność w redukcji stanów zapalnych. Efekt końcowy to wzmocnienie odporności i poprawa ogólnej kondycji organizmu. Zawarte w lapacho związki mogą delikatnie regulować nadciśnienie tętnicze oraz łagodzić symptomy cukrzycy.

W Ameryce Południowej lapacho stosowane jest miejscowo przy zakażeniach drożdżakowych, na oparzenia, owrzodzenia podudzi, stawy dotknięte artretyzmem oraz inne problemy skórne jak dermatitis, egzema czy łuszczyca. Napar z kory lapacho wykorzystywany jest także do inhalacji i picia przez osoby z astmą oraz objawami alergii. W Amazonii zalecany jest w celu uspokojenia i poprawy jakości snu.

W latach 60. XX w. substancje z lapacho były intensywnie badane pod kątem potencjalnego zastosowania przeciwnowotworowego. Szczególny nacisk położono na możliwość zatrzymania wzrostu nowotworów żołądka oraz zwalczenie białaczki, uzyskując umiarkowanie pozytywne wyniki. Do dziś American Cancer Society opisuje lapacho jako zioło wykazujące potencjał we wspomaganiu leczenia niektórych rodzajów nowotworów oraz w terapii wspierającej leczenie onkologiczne. Związki zawarte w lapacho mogą mieć właściwości regenerujące komórki zdrowych tkanek (wątroba, pęcherzyk żółciowy, jelito cienkie i grube).

Lapacho uznawane jest za bardzo bezpieczne, choć wysokie dawki (przedawkowanie) mogą wywołać nudności, zawroty głowy, mdłości oraz są przeciwwskazane dla osób przyjmujących leki przeciwzakrzepowe (takie jak clopidogrel, kwas acetylosalicylowy, diklofenak, ibuprofen, naproksen, warfaryna, dalteparyna, enoksaparyna, heparyna i inne). Lapacho nie jest zalecane osobom z zaburzeniami krzepliwości krwi. Ze względu na brak wystarczających informacji nie powinno być stosowane przez kobiety w ciąży i karmiące piersią.

Substancje czynne

W lapacho zidentyfikowano dwie główne substancje czynne: lapachol i beta-lapachon. Wykazują one działanie przeciwbakteryjne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze i przeciwpasożytnicze. Najważniejsze są jednak również flawonoidy o silnych właściwościach przeciwutleniających.

Tradycyjne dawkowanie

8–12 g kory lapacho gotujemy w 1 litrze wody przez około 8–10 minut (ważny jest czas gotowania – krótkie gotowanie nie pozwala na wydobycie substancji czynnych). Odstawiamy, pozostawiamy do naciągnięcia przez kolejne 15–20 minut. Pijemy 3 razy dziennie. Zmieloną korę stosuje się 2 razy dziennie po jednej łyżeczce rozmieszanej z wodą. Kapsułki o zawartości 100% zioła spożywamy w ilości 2 kapsułek 2 razy dziennie, nalewki w dawce 20 kropli 3 razy dziennie.

Uwaga: Lapacho rozrzedza krew, dlatego nie jest odpowiednie dla osób z niską krzepliwością lub przyjmujących leki przeciwzakrzepowe (np. warfaryna).