Lukuma – Pouteria lucuma

Nazwy zwyczajowe: Lukuma, lucuma, lucmo, teissa, owoc jajowaty, eggfruit, canistel, Pouteria campechiana, Pouteria lucuma, Egg Fruit (ang.), Lucuma (hiszp., globalnie), Lucuma (łacina), Lucuma (fr.), Lucmo (oryginalnie), Teissa (lokalnie)

Nazwa łacińska: Pouteria lucuma

Pochodzenie: Ameryka Południowa

Krótki wstęp

Lukuma najlepiej rośnie w tropikalnych i subtropikalnych rejonach, głównie w Ameryce Południowej oraz południowej części Ameryki Północnej. Jest rośliną subtropikalną o dużych wymaganiach świetlnych. Rozmnaża się przez nasiona, dostosowuje się także do suchych warunków i umiarkowanie niskich temperatur. Najbogatsze zbiory uzyskuje się w Peru i Chile. Lukuma bywa też uprawiana w Boliwii, Kostaryce, Laosie i Wietnamie. Najlepiej owocuje na wysokościach 1000–2400 m n.p.m.

Opis szczegółowy

Lukuma to prawdziwe „złoto Inków” o szerokim spektrum właściwości prozdrowotnych.

Informacje botaniczne

Lukuma, czyli Pouteria lucuma, to średniej wielkości drzewo, zwykle osiągające wysokość 7–10 metrów, choć w korzystnych warunkach może dorastać nawet do 15 metrów. Owoce lukumy są okrągłe lub owalne, zielone na zewnątrz. Ich miąższ jest jasnożółty, włóknisty, o charakterystycznym smaku przypominającym syrop klonowy i słodkie ziemniaki.

Pochodzenie i występowanie

Pochodzi z południowoamerykańskich dolin Andów (dzisiejsze Chile, Ekwador i Peru). Lukuma odegrała ważną rolę w kulturze lokalnych plemion – jej wizerunki zdobiły ceramikę i narzędzia odnajdywane podczas wykopalisk archeologicznych. Szczególnie zainteresowani lukumą byli Inkowie, a owoce tej rośliny do dziś są symbolem tamtejszego dziedzictwa kulturowego. Pierwszy raz została opisana przez Europejczyków w regionie Chinchasuyu w 1531 roku, na terenach dawnego imperium Inków.

Zastosowanie / dawkowanie

Lukuma znana była jako legendarne „Złoto Inków” – jej wartość dorównywała niegdyś złotu. Współczesne badania wskazują na silne działanie przeciwzapalne i wspierające procesy regeneracji tkanek oraz gojenia ran. Oleje zawarte w owocach lukumy doskonale nadają się do pielęgnacji skóry, wspomagając odbudowę bariery ochronnej naskórka i procesy odbudowy nabłonka. Udowodniono, że składniki lukumy mogą przyspieszać gojenie drobnych i średnich uszkodzeń skóry.

Znacząca jest także zdolność do obniżania podwyższonego poziomu cukru i ciśnienia krwi – składniki aktywne lukumy działają łagodnie przeciwcukrzycowo i przeciwnadciśnieniowo. Dzięki temu lukuma nadaje się dla osób z dietą o ograniczonej zawartości cukru (np. diabetyków) oraz jako cenny naturalny słodzik o niskim indeksie glikemicznym i wysokiej zawartości błonnika.

Lukuma wyróżnia się wyjątkowym smakiem – przypomina połączenie wanilii i syropu klonowego. Stosowana jest do domowych deserów, ciast, lodów, smoothie, kompotów, owsianek i płatków śniadaniowych. Polecana jest sportowcom, osobom na diecie, dzieciom i seniorom.

Proszek z lukumy najlepiej połączyć najpierw z niewielką ilością wody lub mleka i dokładnie wymieszać na gęstą pastę, którą następnie można rozcieńczyć według uznania. Aby uniknąć grudek, zaleca się rozprowadzanie proszku z płynem stopniowo. Przykładowy przepis: 4 łyżki proszku lukumy zalać ciepłym mlekiem (roślinnym lub krowim), wymieszać, odczekać ok. 5 minut, dodać plasterki świeżych owoców (np. banana, truskawki, jabłko). Można dosłodzić i dodać do jogurtu lub płatków.

Substancje czynne

Lukuma to bogate źródło beta-karotenu, witaminy B3 (niacyny) oraz innych witamin z grupy B. Zawiera duże ilości błonnika, potasu, żelaza, wapnia i fosforu, a także cennych kwasów tłuszczowych (linolowy, oleinowy, palmitynowy, stearynowy i linolenowy). Te związki wspierają odporność, odbudowę tkanek oraz działają silnie przeciwutleniająco.

Tradycyjne dawkowanie

Proszek z lukumy wsypuje się do naczynia, zalewa dwukrotnie większą ilością płynu (wody lub mleka) i miesza do uzyskania pasty. Można rozcieńczyć do pożądanej konsystencji. Aby uniknąć grudek, wodę należy dolewać powoli, cały czas mieszając. Zalecane dzienne ilości: 1–4 łyżki stołowe dziennie, według uznania, w zależności od indywidualnych potrzeb żywieniowych.