Maral – Leuzea carthamoides

Nazwy zwyczajowe: Leuzea szafranowa, Leuzea carthamoides, Rhaponticum carthamoides, Parcha szafranowa, Maral, korzeń marala, Maral root, Maralí kořen, Leuzea, Rhaponticum, Saflor, Leuzea szeleszcząca, korzeń maralowy, Saflor, Maral root (ang.), Leuzea carthamoides (łac.), Leuzea carthamoides (globalnie), Rhaponticum carthamoides (synonim łaciński)
Nazwa łacińska: Leuzea carthamoides
Pochodzenie: Azja
Krótki wstęp
Leuzea jest rośliną łatwą w uprawie. Nasiona wysiewa się do lżejszych, żyznych gleb. W pierwszym roku tworzy rozetę liści, a dopiero w kolejnych latach osiąga pełne rozmiary. Korzenie najlepiej zbierać późną jesienią.
Opis szczegółowy
Maral to ceniona roślina adaptogenna, wykorzystywana w medycynie tradycyjnej Syberii dla zwiększenia odporności organizmu oraz poprawy wydolności psychofizycznej.
Informacje botaniczne
Leuzea carthamoides, znana również jako leuzeya szafranowa lub parcha szafranowa, to wieloletnia roślina należąca do rodziny astrowatych (Asteraceae). Kształtem przypomina miejscowy oset, posiada długie, pierzaste liście, których spody są miękko owłosione. Charakterystyczne są fioletowe kwiaty zebrane w kuliste koszyczki. Roślina może osiągnąć nawet do 180 cm wysokości, czyli tyle, co dorosły człowiek.
Pochodzenie i występowanie
Leuzea wywodzi się z syberyjskich stepów oraz łąk północno-wschodniej Rosji. Jej odkrycie związane jest z obserwacją dzikich jeleni – marali, które w trudnych syberyjskich warunkach zimowych wykopywały i zjadały jej korzenie, co zapewniało im siłę do przetrwania i liczne potomstwo. Obecnie roślina jest uprawiana również w Europie, w tym w Polsce.
Zastosowanie / dawkowanie
Maral od wieków uchodzi za silny adaptogen – wspiera zdolność organizmu do lepszej adaptacji na stres, wspomaga siły witalne, regenerację i odporność psychiczną. Stosowany jest jako naturalny środek anaboliczny wspierający przyrost masy mięśniowej bez efektów ubocznych typowych dla syntetycznych hormonów.
Badania przeprowadzone w Europie Wschodniej wykazały, że ekstrakt z korzenia leuzey poprawia odporność na trudne warunki środowiskowe, poprawia wytrzymałość, szybkość regeneracji mięśni, koncentrację oraz refleks. U osób zdrowych efekt może być łagodniejszy, jednak tradycyjnie roślinę stosuje się profilaktycznie w celu opóźniania procesów starzenia, zwiększania energii i poprawy samopoczucia. Szczególnie doceniany jest przez osoby aktywne zawodowo oraz sportowców.
W tradycyjnej fitoterapii maral uznaje się za środek wspomagający odporność (immunostymulant) podczas rekonwalescencji, wyczerpania organizmu, po chorobach zakaźnych, podczas rekonwalescencji po operacjach i przy ogólnym osłabieniu. Zaleca się go również jako wsparcie przy trudnościach z koncentracją, nauką, obniżonym nastrojem, lękach, zaburzeniach pamięci oraz do poprawy wydolności umysłowej i fizycznej. W medycynie ludowej stosowany bywa przy bólach głowy, przewlekłej migrenie, bólu pleców, niepokoju i lekkiej depresji. Tradycyjnie wspomaga także funkcje narządów wewnętrznych – wzmacnia wątrobę, nerki, śledzionę, kości oraz wspomaga regenerację i metabolizację toksyn.
W układzie hormonalnym korzeń maralu wykazuje działanie afrodyzjakalne, wspiera funkcje rozrodcze oraz płodność zarówno u mężczyzn, jak i kobiet. Tradycyjnie roślina wykorzystywana jest na Syberii w terapiach wspierających potencję i dbających o zdrowie seksualne. Ponadto pomaga obniżać poziom cukru i cholesterolu we krwi, poprawia trawienie i apetyt.
Substancje czynne
Korzeń leuzey zawiera liczne związki aktywne: ekdysteroidy (głównie 20-hydroksyekdyson), białka, związki steroidowe (inokosterony), polifenole, flavonoidy (kwercetyna, kemferol, isorhamnetyna), witaminy (prowitamina A, witamina C), alkaloidy, olejki eteryczne, garbniki, kumaryny, minerały (fosfor), polisacharydy (w tym inulinę), triterpenoidy, seskwiterpenowe laktony (np. cynaropikryna). Skomplikowany skład bioaktywnych substancji czyni z maralu wyjątkowy naturalny adaptogen dla osób szukających wsparcia dla organizmu.
Tradycyjne dawkowanie
Najczęściej przygotowuje się odwar z posiekanego korzenia – około 2 łyżeczki gotuje się przez 1 minutę, a następnie odstawia do naciągnięcia na 20 minut. Napój pije się po jednym kubku rankiem i w południe. Popularna jest również nalewka (tinktura) – 15 kropli przyjmuje się dwa razy dziennie, najlepiej rano i w południe.