Muña muña – Minthostachys setosa

Nazwy zwyczajowe: Muña muña, muna muna, Minthostachys setosa, Andean mint, Muña, Muňa, Minthostachys, Andean herb, Muña-muña (hiszp.), Muña-muña (global, international), Minthostachys setosa (łac.), Andean mint (ang.), Muña-muña (ang.), Minthostachys setosa (systematyka, łacina, naukowa)

Nazwa łacińska: Minthostachys setosa

Pochodzenie: Ameryka Południowa

Krótki wstęp

Muña muña to górska roślina regionów andyjskich na wysokości około 3000 m n.p.m., rosnąca na suchych, kamienistych zboczach And – od Wenezueli po Argentynę. W Polsce uprawa tej rośliny nie jest możliwa, natomiast w krajach Ameryki Południowej stanowi ważny przedmiot handlu zielarskiego.

Opis szczegółowy

Muña muña to zioło wykorzystywane w Ameryce Południowej jako naturalny antybiotyk.

Informacje botaniczne

Muña muña, czyli Minthostachys setosa, to bylina osiągająca do 2 metrów wysokości, której pokrój i rozgałęzienia przypominają raczej krzew. Liście są jajowato-owalne lub eliptyczne, delikatne w dotyku, gładkie lub lekko owłosione. Łodyga jest nieznacznie omszona. Niewielkie, białe kwiaty zebrane są w gęste kwiatostany i wydzielają wyraźny, aromatyczny zapach charakterystyczny dla ziół bogatych w olejki eteryczne.

Pochodzenie i występowanie

Muña muña pochodzi z pasm górskich Ameryki Południowej: od północnych granic Ekwadoru i Wenezueli, przez Boliwię, aż po środkową Argentynę. Najczęściej porasta suche, skaliste zbocza And na wysokości ok. 3000 m n.p.m.

Zastosowanie / dawkowanie

Roślina ma bogate tradycyjne zastosowanie w medycynie ludowej regionu andyjskiego i ceniona jest w lokalnej fitoterapii za obecność wielu substancji czynnych, wykorzystywanych również w zachodniej fitoterapii. Składniki olejków eterycznych, takie jak menton, tymol i karwakrol, odpowiadają za działanie wspierające układ oddechowy i trawienny. Tradycyjnie muña muña stosowana jest przy infekcjach górnych dróg oddechowych, przeziębieniach, stanach zapalnych oskrzeli, astmie oraz zapaleniu zatok. Jej substancje aktywne ułatwiają oddychanie i łagodzą infekcje poprzez działanie antyseptyczne.

W tradycyjnej fitoterapii muña muña używana jest również przy problemach trawiennych takich jak kolki, zaparcia i wzdęcia – olejki eteryczne pomagają neutralizować gazy oraz redukują skurczowe bóle jelit. Popularna jest także jako środek na bóle stawów, bolesne menstruacje oraz w celu oczyszczania organizmu. W Peru bywa stosowana jako analgetyk i jako wsparcie w terapii pasożytniczych zakażeń układu pokarmowego dzięki właściwościom przeciwinsektowym i larwobójczym.

Ze względu na aromatyczny charakter, w południowym Peru wykorzystuje się liście muña muña również do ochrony żywności przed insektami. Roślina jest uprawiana komercyjnie na szeroką skalę w Argentynie i Peru, a prowadzi się także próby hodowli i ochrony naturalnych stanowisk tej cennej byliny andyjskiej.

Substancje czynne

Muña muña to źródło bogatych olejków eterycznych z mentolem i jego pochodnymi (menton, izomenton, pulegon), kariofilenem, limonenem, tymolem, a także licznych flawonoidów, terpenów (geraniol, cyneol, linalol), alkoholi, garbników oraz cennych mikroelementów (wapń, fosfor) i witaminę B1.

Tradycyjne dawkowanie

Najczęściej przyjmowaną formą jest napar: 1 łyżka suszonego ziela zalana 1 litrem zimnej wody, zagotowana przez 5 minut. Po odcedzeniu napar pije się 3 razy dziennie po 1 szklance (ok. 200 ml). Nie zaleca się stosowania u dzieci poniżej 3. roku życia, kobiet w ciąży, karmiących oraz osób z cukrzycą z powodu braku dostatecznych danych o bezpieczeństwie.