Pepřowiec brazylijski – Schinus terebinthifolius

Nazwy zwyczajowe: Pepřowiec, pieprzowiec, pieprz czerwony, pepřowiec brazylijski, pieprz brazylijski, Brazilian peppertree, czerwony pieprz, różowy pieprz, broadleaved pepper tree, rose pepper, aroeira, pirul, Peruvian peppertree, aroeira sala, escobilla, aguaribay, anacahuita, castilla, gualeguay, mulli, molli del Peru, pimentero, pimientillo, Christmasberry, wilelaiki, wililaiki (global, eng, lat., hiszp., port., nazwy lokalne Ameryki Południowej i anglojęzyczne)

Nazwa łacińska: Schinus terebinthifolius

Pochodzenie: Afryka, Azja, Australia, Ameryka Południowa, Ameryka Północna

Krótki wstęp

Pepřowiec brazylijski najlepiej rośnie w wilgotnych warunkach (średnie do wysokich opadów rocznych), w żyznych glebach i w pełnym słońcu (obszary subtropikalne i tropikalne). W niektórych rejonach uważany jest za roślinę inwazyjną ze względu na szybki, intensywny wzrost – dzięki powierzchownym korzeniom łatwo rozrasta się przez przybyszowe pędy nawet po ścięciu łodygi. Ponadto roślina wytwarza wiele nasion roznoszonych przez ptaki i owady. W ojczyźnie wykorzystuje się ją także do zalesiania zdegradowanych lub wylesionych obszarów.

Opis szczegółowy

Czerwony pieprz nadaje się do każdego dania lub napoju!

Informacje botaniczne

Pepřowiec brazylijski to dwupienna, ekspansywna roślina – krzew lub niewielkie drzewo osiągające zwykle 6–10 metrów wysokości (czasami nawet do 15 metrów), z powierzchniowym systemem korzeniowym. Gałęzie na jednej roślinie mogą być wyprostowane, zwisające lub prawie pnące się jak winorośl. Liście są pojedyncze lub nieparzystopierzaste (5–13 listków), długości 10–17 cm, lancetowate, umieszczone naprzemiennie na gałęziach i siedzące. Brzegi listków są delikatnie ząbkowane, liście silnie aromatyczne, długości do 6 cm. Kwiaty są drobne, jednopłciowe, zebrane w szczytowe wiechy lub groniaste pseudogrona. Owoc to kulista, mała, czerwona pestkowiec długości do 5 mm, z twardą lub skórzastą pestką. Nasiono jest spłaszczone.

Pochodzenie i występowanie

Pepřowiec występuje szeroko w Ameryce Południowej – od Patagonii po Ekwador, z wyjątkiem Amazonii. Pepřowiec brazylijski pochodzi pierwotnie z suchych obszarów strefy subtropikalnej i tropikalnej Ameryki Południowej, w szczególności z południowo-wschodniej Brazylii (stany: Alagoas, Espírito Santo, Bahia, Pernambuco, Rio de Janeiro, Rio Grande do Sul, Sao Paulo, Sergipe), Paragwaju i północnej Argentyny. Poza ojczyzną roślina zadomowiła się także na innych kontynentach, m.in. w USA (szczególnie na południu: Kalifornia, Teksas, Arizona, Hawaje, Luizjana i Floryda), w Australii, na Kubie, Fidżi, Polinezji Francuskiej, Bahamach, Bermudach, Malcie, Mauritiusie, Nowej Zelandii, Nowej Kaledonii, w Republice Południowej Afryki, Chinach, Portoryko i na Guam.

Zastosowanie / dawkowanie

Pepřowiec brazylijski, czyli czerwony pieprz, to gatunek odmienny od klasycznego pieprzu czarnego. Suszone owoce pepřowca wykorzystywane są najczęściej jako delikatna przyprawa o aromacie przypominającym pieprz czarny i anyż/fenkuł. Indianie z Andów przygotowują z nich napój alkoholowy zwany chicha de molle, a w Meksyku – napój pulque. Smak czerwonego pieprzu jest lekko słodki, aromatyczny i umiarkowanie pikantny.

Mieszanka 27 związków wyizolowanych z owoców pepřowca w modelu in vivo łagodziła objawy infekcji MRSA (gronkowiec złocisty oporny na metycylinę). Choć nie niszczyła bezpośrednio bakterii, była w stanie zaburzyć „komunikację” między bakteriami, efektywnie dezaktywując ich toksyczną aktywność – co daje układowi odpornościowemu więcej czasu na odpowiedź. In vitro potwierdzono działanie antybakteryjne olejku eterycznego z owoców pepřowca wobec bakterii Alcaligenes faecalis, Klebsiella pneumoniae, Pseudomonas aeruginosa i niektórych grzybów (w tym Candida).

W 2002 roku naukowcy z Argentyny wykazali, że związki zawarte w pepřowcu mają toksyczny in vitro potencjał wobec ludzkich komórek raka wątroby, co czyni je potencjalnym środkiem przeciwnowotworowym. Napar z owoców pepřowca brazylijskiego obniżał in vivo wysokie ciśnienie krwi, stymulował pracę mięśni macicy i wykazywał właściwości spazmolityczne. W latach 70. XX wieku opisano interesujące działanie przeciwzapalne naparu z pepřowca u ok. 100 pacjentek z przewlekłym zapaleniem szyjki macicy i pochwy.

Związki takie jak terebinthon, kwasy hydroksymastikadienowe, terebinthonowy i ursolowy potwierdziły aktywność przeciwdrobnoustrojową wobec niektórych patogenów (np. Pseudomonas) i grzybów. Badania wykazały, że substancje te działają przeciwzapalnie przez hamowanie fosfolipazy A2, a przyspieszony proces gojenia wiąże się z obecnością triterpenoidów w owocach. Składniki olejku eterycznego mogą być pomocne w leczeniu reumatyzmu, zapaleniu oczu i w większych dawkach działają jako silny środek przeczyszczający.

Wybrane składniki pepřowca (arbutyna, hydrochinon, kwas kojowy) pomagają rozjaśnić naskórek, działają dezynfekująco i lekko wygładzająco. Ekstrakt zmniejszał in vitro aktywność tyrozynazy, co prowadziło do ograniczenia poziomu melaniny w melanocytach oraz liczby leukocytów. Z tego powodu pepřowiec stosowany jest przeciwko hiperpigmentacji skóry – skuteczniej niż niektóre klasyczne substancje wybielające w kosmetyce.

Lekarstwo ludowe / zastosowanie tradycyjne

Tradycyjne zastosowanie pepřowca jest najszersze w Meksyku oraz ojczystych rejonach występowania, gdzie do dziś używa się go w leczeniu reumatyzmu. W terapii ludowej używa się kory, liści, owoców, żywicy i oleobalzamu pepřowca. W Ameryce Południowej stosowany jako środek ściągający, moczopędny, wspomagający trawienie, pobudzający, tonizujący, gojący, antybakteryjny i przeciwwirusowy. W Peru podaje się go jako łagodne przeczyszczające, moczopędne i miejscowe antyseptyczne. W Południowej Afryce różne części rośliny używane są w leczeniu przeziębień, do płukania gardła przy bólach i stanach zapalnych, laryngitidzie, depresji, nadciśnieniu i zaburzeniach rytmu serca. W Argentynie stosowany przy infekcjach dróg moczowo-płciowych, oskrzelach, zaburzeniach menstruacyjnych i bólu głowy. Pozaleczniczo napary z pepřowca stosowane są w kompresach na zakażone rany i ropne wrzody.

Substancje aktywne

W różnych częściach rośliny chromatografia wykazała bogactwo substancji biologicznie czynnych. W owocach stwierdzono obecność terpenów (delta-karen, alfa-pinen, sylvestreen), seskwiterpeny (np. beta-mircen), beta-pinen, alfa-felandren, beta-felandren, limonen, mircen, o-cymen, a także germakren i izoterpinolen. Obecne są również terebinthon, kwasy hydroksymastikadienowe i ursolowe, taniny (gallotaninowe), alkaloidy, saponiny steroidowe, antocyjanidyny (m.in. pelargonidyna), biflawonoidy (biapigeniny) i flawonoidy methoksylowane. Charakterystyczne są takie związki jak bergamotyna, kadinen, humulen, kadinol, cyjanidyny, fisetyna, sabinen, kwercetyna, kwercytryna, fenol, kwas palmitynowy i linalol.

Tradycyjne dawkowanie

Napar z owocu pepřowca przygotowuje się z 5–6 owoców zalanych 500–1000 ml wody – podaje się pół szklanki 2 razy dziennie. Nalewka sporządzona z owoców pepřowca brazylijskiego zalecana jest w dawce 2–3 ml 2–3 razy dziennie w zależności od potrzeb i nasilenia dolegliwości.