Skrzyp olbrzymi – Equisetum giganteum

Opis szczegółowy

Skrzyp olbrzymi to prawdziwa skarbnica minerałów, doceniana za szerokie możliwości wsparcia zdrowia ciała i ducha.

Informacje botaniczne

Skrzyp olbrzymi – czyli Equisetum giganteum – to jeden z największych przedstawicieli skrzypów na świecie i jeden z najstarszych gatunków roślin na Ziemi. Osiąga przeciętnie wysokość od 2,5 do 5 metrów, jednak najczęściej dorasta do około 3 metrów. Pędy są bardzo masywne, zdarzają się egzemplarze o średnicy sięgającej 160 cm, zwykle rozwijające wachlarz drobnych rozgałęzień, które nie rozgałęziają się dalej, a często zakończone są zarodniami.

Pochodzenie i występowanie

Naturalny obszar występowania skrzypu olbrzymiego obejmuje Amerykę Południową i Środkową – od środkowego Chile, poprzez Brazylię aż po południowe rejony Meksyku.

Zastosowanie / dawkowanie

Skrzyp olbrzymi (hiszp. cola de caballo) jest odmianą charakterystyczną dla Ameryki Południowej, blisko spokrewnioną ze skrzypem polnym znanym z naszego klimatu umiarkowanego. Roślina ta wyróżnia się bardzo wysoką zawartością minerałów, w tym przede wszystkim krzemu, który można efektywnie wykorzystywać terapeutycznie. Obecność tych składników sprzyja prawidłowemu funkcjonowaniu skóry, poprawie kondycji włosów i paznokci (mineralizacja). Zewnętrznie skrzyp olbrzymi polecany jest do wspomagania gojenia się powierzchownych ran. Braki minerałów, zwłaszcza krzemu, mogą prowadzić do problemów dermatologicznych, takich jak infekcje grzybicze, wypadanie włosów, łamliwość paznokci czy łupież. Zawarte w roślinie substancje wykazują również potwierdzone właściwości moczopędne i dlatego często stanowią składnik mieszanek ziołowych wspierających pracę nerek i układu moczowego.

Skrzyp olbrzymi działa moczopędnie i ściągająco, sprawdza się podczas stanów zapalnych dróg moczowych, dlatego łączy się go z innymi składnikami lub lekami. W tradycyjnej fitoterapii jest używany w leczeniu bolesnego oddawania moczu, kamicy żółciowej, przewlekłych stanów zapalnych pęcherza moczowego i cewki moczowej. Działa też pozytywnie na funkcjonowanie prostaty u mężczyzn oraz pomaga przy dolegliwościach ginekologicznych u kobiet.

Związki obecne w skrzypie olbrzymim mogą wspierać stan i funkcje kości, stawów, więzadeł oraz całego układu ruchu. Niedobory krzemu i wapnia przyczyniają się do łamliwości kości i ogólnej słabości. Roślina ta wykazuje także działanie odświeżające, poprawiające samopoczucie oraz wzmacniające odporność organizmu. W tradycyjnej medycynie polecana jest przy przeziębieniach, detoksykacji oraz w celu spowolnienia procesów starzenia.

Badania in vitro wykazały pozytywny wpływ na sprężystość naczyń krwionośnych, co przekłada się na wspomaganie układu sercowo-naczyniowego oraz łagodne rozrzedzenie krwi. Krzem wzmacnia ściany kapilar i poprawia elastyczność naczyń, przeciwdziałając miażdżycy. Skrzyp olbrzymi może nieznacznie obniżać poziom cholesterolu we krwi.

W medycynie ludowej często stosuje się skrzyp olbrzymi do oczyszczania jelit i dezynfekcji przewodu pokarmowego. Służy tradycyjnie w przypadku problemów trawiennych i owrzodzeń żołądka. Podobne właściwości dezynfekujące są wykorzystywane przy płukaniu jamy ustnej w aftach i bólach zębów. Stosowanie tej rośliny jest także rozpowszechnione przy problemach z układem oddechowym, w tym wspierająco podczas tuberkulozy oraz chorób towarzyszących infekcjom dróg oddechowych.

Substancje czynne

Skrzyp olbrzymi wyróżnia się wyjątkowo wysoką zawartością nieorganicznych związków mineralnych – nawet do 70% masy popiołu po spaleniu rośliny. Zawiera aż 8% kwasu krzemowego oraz znaczne ilości samego krzemu. Dostarcza również wapń, magnez, żelazo, glin i potas. Ponadto odnajdziemy w nim alkaloidy (palustrin, equisetonin), kwasy organiczne (np. kwas salicylowy), flawonoidy (kwercetyna, kempferol), saponiny (ekwetonin), garbniki (o cierpkim, ściągającym smaku – w śladowych ilościach) i fitosterole.

Tradycyjne dawkowanie

W terapii dróg moczowo-płciowych zaleca się okłady, kąpiele lub wywary z ziela do przemywania lub do płukania wewnętrznego. Do przygotowania naparu używa się 1–3 g suszonej rośliny na 1 litr wrzącej wody; gotować na niewielkim ogniu przez 5–10 minut, następnie przecedzić. Napar powinien mieć złocisty kolor i delikatny zapach. Zaleca się pić 1 szklankę (ok. 250 ml) takiego naparu, 3 razy dziennie.