Smocza krew – Sangre de drago

Opis szczegółowy

Peruwiański naturalny środek dezynfekujący o działaniu przeciwbiegunkowym.

Informacje botaniczne

Croton lechleri, drzewo będące źródłem smoczej krwi, to imponujący, niemal 20-metrowy gatunek, posiadający rozłożystą, często grzybiastą lub parasolowatą koronę. Pochodzi z amazońskich lasów deszczowych. Pień drzewa charakteryzuje się ciemnoszarą, wyraźnie cętkowaną korą. Liście mają sercowaty kształt, jasnozieloną barwę, są owłosione i osiągają długość ok. 30 cm. Kwiaty Croton lechleri są jasne, zielono-białawe, zebrane w grupy. Owoce mają postać drobnych, czerwonawych jagód. Smocza krew to ciemnoczerwony, pieniący się sok, który wypływa po nacięciu lub zdarciu kory ostrym narzędziem. Nazwa w pełni odpowiada barwie oraz konsystencji surowca.

Pochodzenie i występowanie

Drzewo naturalnie występuje w amazońskich lasach deszczowych i wyższych rejonach Andów, na wysokości od 300 do 2000 m n.p.m. Obecnie surowiec pozyskuje się głównie z plantacji w Peru, Ekwadorze i Kolumbii. Croton lechleri zachował swój naturalny zasięg – brak doniesień o jego ekspansji poza wymienione regiony w celach uprawy lub pozyskiwania soku.

Zastosowanie / dawkowanie

Smocza krew to żywica uzyskiwana z drzewa Croton lechleri, choć na rynku dostępne są także żywice znane pod tą nazwą pochodzące z innych drzew: Dracaena draco z Wysp Kanaryjskich, Daemonorops draco z Azji Południowej czy Pterocarpus draco z Indii Zachodnich. Z tradycji świata zachodniego surowiec funkcjonuje głównie dzięki opisie hiszpańskiego kronikarza – ojca Banebé Cobo z ok. 1600 r., który przedstawił korzystne efekty stosowania smoczej krwi zarówno zewnętrznie, jak i wewnętrznie w tradycyjnej medycynie lokalnej.

Badania kliniczne wykazały, że ekstrakt ze smoczej krwi (zwłaszcza standaryzowany SP 303) łagodzi objawy biegunek u osób z zaawansowaną infekcją HIV, potwierdzono też przeciwbiegunkowe działanie przy biegunce podróżnych oraz biegunkach wodnistych. Substancje zawarte w smoczej krwi, stosowane doustnie, są skuteczne przy różnych rodzajach biegunek. Dodatkowe badania udokumentowały wpływ na zespół jelita drażliwego oraz redukcję objawów wrzodów żołądka i jelit w badaniach na zwierzętach. Preliminaryjne dane sugerują korzyści w terapii zapalenia wątroby typu A, B i C, jak również pozytywne działanie przy wzdęciach i dyspepsjach.

Związki czynne tej żywicy, aplikowane bezpośrednio na skórę, wykazały skuteczność w leczeniu genitalnych i analnych infekcji wywołanych opryszczką u pacjentów z przewlekłą infekcją HIV. Smocza krew okazała się także wartościowym uzupełnieniem standardowych leków przeciwwirusowych, takich jak acyklowir, jeśli pacjenci reagowali na tę terapię.

Wysoki potencjał wykazano również w leczeniu objawów po ukąszeniach owadów (osy, pszczoły, mrówki amazońskie), jak również alergicznych reakcji skórnych czy zmian przypominających egzemę. Do użytku zewnętrznego polecana przy hemoroidach, owrzodzeniach podudzi, oparzeniach i ranach ciętych.

Liczne prace dowodzą, że smocza krew znajduje także zastosowanie w leczeniu problemów jamy ustnej: w terapii wrzodów jamy ustnej i gardła, krwawiących dziąseł, aft, a także jako środek antybakteryjny. Zaleca się płukanie lub płukanie gardła przy zapaleniu migdałków, infekcjach jamy ustnej, zapaleniu zębów i bolesnych aftach.

Kilka badań analizowało przeciwnowotworowy potencjał smoczej krwi. Szczególnie wyizolowany alkaloid taspina wykazał in vitro aktywność hamującą wobec komórek czerniaka i nowotworu jelita grubego. Inne związki, w odpowiednich stężeniach, również mogą spowalniać rozwój nowotworów.

Czynne składniki wzmacniają układ odpornościowy. Testy in vitro wykazały działanie immunomodulujące (pobudzanie limfocytów T), a także antyoksydacyjne i przeciwzapalne właściwości tej żywicy.

Medycyna tradycyjna

W tradycyjnej fitoterapii lateks smoczej krwi stosuje się do leczenia drobnych problemów skórnych. Podany zewnętrznie przyspiesza gojenie i zamykanie ran. Przypisuje mu się silne działanie antybiotyczne, przeciwwirusowe i ochronne – na tyle silne, że chroni ranę przed wtargnięciem infekcji. W tradycyjnej medycynie amazońskiej smocza krew znajduje zastosowanie w terapii hemoroidów. W tradycyjnej medycynie chińskiej uznaje się, że Croton lechleri korzystnie wpływa na meridiany śledziony, żołądka, jelita cienkiego i grubego oraz energetyczne drogi yin/yang.

Substancje czynne

Smocza krew jest bogata w terpeny (występujące zarówno w olejku eterycznym, jak i w żywicy), najważniejszymi z nich są: alfa-kalakoren, alfa-thujen, alfa-pinen, alfa-elemen, alfa-kariofylen, alfa-kopaen, borneol, betaina, D-limonen, eugenol, alfa-terpinen, alfa-terpineol, korberyna A i B, linalol, mircen, para-cymen, salutaridyna, sinoakutyna, taspina, wanilina, terpinen-4-ol, sparsiflorina, hydrochlorotaspina, lignina, metylotymol, depenten, kamfen. Obecne są również kwasy (eugenolowy, benzoesowy, pektynowy), steroidy roślinne, dihydrobenzofuran, alkaloidy (izoboldyna, norizoboldyna), taniny (w szczególności katechiny), cukry (galaktoza, rhamnoza, laktoza), saponiny, proantocyjanidyny i inne związki.

Tradycyjne dawkowanie

Dawkowanie wewnętrzne: 3 razy dziennie po 10–15 kropli rozcieńczonych w ok. 100 ml wody. Do płukania jamy ustnej poleca się zwykle 30 kropli rozcieńczonych w wodzie, płukać 3–5 razy dziennie. Smocza krew może też być aplikowana punktowo na zmiany w jamie ustnej za pomocą patyczka kosmetycznego. Okłady lub nasączone plastry stosuje się na skórę na zmienione miejsca bądź brodawki 1–2 razy dziennie, kurację powtarza się przez kilka dni. W celu wykluczenia reakcji alergicznej rekomenduje się naniesienie kilku kropli smoczej krwi na skórę łokcia przed pierwszym użyciem – gdy nie pojawi się swędzenie lub zaczerwienienie, preparat można spokojnie stosować. Brodawki powinny samoistnie odpaść. Przy ranach ciętych lub zadrapaniach smoczą krew nakłada się bezpośrednio na ranę. Po trzech tygodniach zaleca się przerwę w kuracji smoczą krwią.