Tremella – Tremella fuciformis

Nazwy zwyczajowe: Tremella, tremella srebrzysta, biała grzybnia chińska, srebrzysty chiński grzyb, srebrne ucho, śnieżne ucho, snow ear, xue er, bai mu er, drewniane ucho, shiro kikurage, white tree jellyfish, nam tuyet, ngan nhi, Yin Er, White jelly Leaf, Shirokikurage, snow mushroom, white jelly fungus, silver ear mushroom, chrysanthemum mushroom, Silberohr (niem.), Tremelle en fuseau (fr.), Jamur kuping putih (ind.), Lember bodas, Raetngaenz, Tremella fuciformis (łac.), Tremella, Silver Ear Mushroom (ang.), Snow Fungus (ang.), White Jelly Mushroom (ang.)

Nazwa łacińska: Tremella fuciformis

Pochodzenie: Azja, Australia, Ameryka Południowa, Ameryka Północna

Krótki wstęp

Przed uprawą domową należy pozyskać dziko rosnący szczep Tremella. Znajomość ekologii grzyba pozwala na wyhodowanie odpowiedniej ilości owocników. Odpowiednie podłoże to mieszanka trocin, otrębów oraz zbóż (np. kaszy jaglanej lub prosa). W produkcji komercyjnej podłoże poddaje się sterylizacji, po czym zaszczepia się grzybnią Hypoxylon archeri, a następnie Tremella. Przy utrzymaniu wysokiej wilgotności i stałej temperatury po kilku tygodniach pojawiają się pierwsze owocniki, które następnie zbiera się do suszenia bądź spożycia po nawodnieniu. Uprawa komercyjna Tremella w Chinach znana jest przynajmniej od XIX wieku i opiera się na szczepieniu specjalnie przygotowanych podłoży grzybnią. Do dziś metoda ta jest powszechnie stosowana, a głównym gospodarzem dla Tremella jest Annulohypoxylon archeri.

Opis szczegółowy

Jedna z najpopularniejszych grzybów w Chinach i Japonii, ceniona zarówno w kuchni, jak i tradycyjnej medycynie.

Informacje botaniczne

Tremella fuciformis to gatunek grzyba wytwarzający galaretowaty, biały, koronkowy owocnik o długości nawet do 7,5 cm. Składa się z cienkich, rozgałęzionych, wzniesionych płatków przypominających liście paproci z delikatnymi krawędziami i strukturą zbliżoną do morskich glonów. Owocniki są delikatne i bardzo dekoracyjne.

Zarodnikująca część Tremella, czyli hymenofor, formuje się w galaretowatej macierzy zbudowanej z mikroskopijnych, zwartych strzępek. Grzyb ten jest pasożytniczą drożdżą, aktywującą agresywny wzrost grzybni po skolonizowaniu odpowiedniego gospodarza, zwykle innego grzyba.

Pochodzenie i występowanie

Tremella jest szeroko rozpowszechniona i najczęściej rośnie w tropikalnych rejonach, na martwych gałęziach drzew o dużych liściach. Można ją znaleźć również w subtropikach oraz w krajach o klimacie umiarkowanym w Azji i Ameryce Północnej. Gatunek ten znany jest również w Ameryce Południowej i Łacińskiej, na Karaibach, w Afryce subsaharyjskiej, Australii oraz na wyspach Pacyfiku. Dziś Tremella jest intensywnie uprawiana komercyjnie, zwłaszcza w Chinach, gdzie uznaje się ją za cenny składnik kuchni oraz tradycyjnej medycyny.

Zastosowanie / dawkowanie

Nazywana jest „śnieżnym uchem” ze względu na swoją białą barwę i kształty przypominające śnieżną kulę. Jest jadalna i w Chinach oraz Japonii uznawana za delikates. Jej konsystencja jest zarazem delikatna i chrupka. Tradycyjnie wykorzystywana jest do słodkich potraw kuchni chińskiej – chętnie łączy się ją z daktylem jujube, suszonym longanem i innymi składnikami w deserowej zupie luk mei. Dodawana jest także do napojów i deserów lodowych.

Można ją smażyć na oliwie lub maśle (po wcześniejszym namoczeniu). Znakomicie komponuje się z jajkami, ziołami i innymi dodatkami. W kuchni chińskiej znane są zaawansowane techniki przygotowania, niekiedy polegające na moczeniu grzyba w cukrowym syropie, krótkim gotowaniu i aromatyzowaniu syropem, miodem lub słodkimi naparami owocowymi.

Tremella fuciformis jest ceniona w tradycyjnej medycynie Wschodu. Według badań naukowych jej polisacharydy mają właściwości immunostymulujące i przeciwnowotworowe, mogą łagodzić skutki ekspozycji na promieniowanie, działać antydiabetycznie, przeciwzapalnie, obniżać poziom cholesterolu i wykazywać działanie hepatoprotekcyjne. Grzyb dostarcza także wapnia i witaminy D, wspiera prawidłowy rozwój kości i jest bogatym źródłem błonnika (korzystnym dla perystaltyki jelit i ograniczania wchłaniania tłuszczów).

Tradycyjna medycyna chińska od stuleci stosuje Tremella do nawilżania płuc, żołądka i nerek, wspierania zdrowia skóry, kości i włosów. Znana jest również z korzystnego wpływu na układ odpornościowy oraz profilaktykę infekcji, przewlekłej oskrzelicy czy gruźlicy. W Japonii polecana jest dla osób z podwyższonym poziomem cholesterolu oraz do profilaktyki miażdżycy.

Polisacharydy Tremella regularnie stosowane poprawiają odporność, mogą być polecane osobom z niedoborami immunologicznymi (AIDS), w przewlekłym zmęczeniu, w rekonwalescencji czy do zwalczania skutków starzenia się organizmu. Grzyb ten, szczególnie w ekstraktach wodnych lub nalewkach, wykazuje także potencjał ochronny dla układu nerwowego – może wspierać pamięć i funkcje poznawcze.

Tremella znalazła zastosowanie również w kosmetyce – jej polisacharydy znakomicie wiążą wodę (nawet do 500 razy lepiej niż kwas hialuronowy!), nawilżają głębokie warstwy skóry, zapewniając jej miękkość i elastyczność. Ekstrakt z Tremella jest nowoczesną i skuteczną substancją aktywną w kremach, maseczkach czy serum do twarzy.

Substancje czynne

Najważniejsze substancje czynne to skomplikowane heteropolisacharydy (glukuronoksylomannany), białka, witamina D, selen oraz bogaty zestaw mikro- i makroelementów (żelazo, sód, potas, wapń), a także aminokwasy: alanina, leucyna, walina, glicyna, seryna, kwas asparaginowy, glutaminowy, cysteina, izoleucyna, metionina i treonina. Tremella zawiera wiele błonnika, a także polifenole oraz związki antyoksydacyjne.

Tradycyjne dawkowanie

Przed użyciem świeży lub suszony grzyb należy umyć i namoczyć przez 10–15 minut w zimnej wodzie, najlepiej w lodówce. Po osączeniu można go smażyć, gotować lub dodawać do zup, jajek, deserów oraz napojów. Zalecana dzienna dawka dla dorosłych to 1000–2000 mg (1–2 g) Tremella. Ekstrakty czy nalewki należy stosować według zaleceń producenta i na podstawie stężenia aktywnych składników.