Vilcacora – Uncaria tomentosa

Opis szczegółowy

Vilcacora to zioło o niezwykłych właściwościach, pochodzące z tropikalnych lasów Amazonii.

Informacje botaniczne

Vilcacora, znana również jako czepota puszysta (Uncaria tomentosa), to zdrewniała, pnąca lub wspinająca się liana, osiągająca nawet 30 metrów długości. Liście są unerwione, eliptyczne do owalnych, o gładkich brzegach, długości 7–9 cm i szerokości 5–9 cm. Mają krótkie ogonki liściowe (ok. 1,5 cm), wierzchnia strona liści jest żółtawozielona, spodnia jasnozielona z delikatnym owłosieniem, a liście wyrastają naprzeciwlegle parami. Czterokanciasta łodyga pokryta jest zakrzywionymi hakami umożliwiającymi przyczepianie się do podłoża. Kwiatostany mają ok. 10 cm długości i tworzone są przez drobne żółtobiałe kwiaty z 5-milimetrowymi płatkami. Owoc jest wąski, owalny, długości ok. 1 cm, zawierający wąskie nasiona długości do 4 mm.

Pochodzenie i występowanie

Vilcacora pochodzi z amazońskich lasów deszczowych Ameryki Południowej, gdzie naturalnie występuje zwłaszcza w tropikalnych regionach dżungli Ameryki Środkowej i Południowej. Preferuje wilgotne, słabo przepuszczalne gleby nizinnych i podgórskich terenów tropikalnych, jak również wilgotne lasy subtropikalne o płaskim lub pagórkowatym terenie. Roślinę spotkać można m.in. w Belize, Brazylii, Peru, Surinamie, Hondurasie, Wenezueli, Trynidadzie, Kolumbii, Gwatemali, Nikaragui, Panamie, Boliwii.

Zastosowanie / dawkowanie

Vilcacora, określana także jako Uńa de Gato czy „cat’s claw”, jest wysoko cenioną przez rdzennych mieszkańców Amazonii lianą, której surowcem zielarskim jest kora i łyko. Chociaż medycyna ludowa korzysta z niej od setek lat, to szeroko zainteresowała fitoterapeutów i naukowców dopiero od lat 80. XX wieku. Badania potwierdzają m.in. potencjał wspomagający przy bólach kręgosłupa lędźwiowego, chorobach zapalnych, nowotworach i AIDS.

Ekstrakty z vilcacory wykazują silne działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze (m.in. hamują rozwój patogenów takich jak E. coli czy Candida albicans), antyoksydacyjne oraz przeciwzapalne. Potwierdzono również korzystny wpływ na wzrost energii i poprawę jakości życia osób z zaawansowanymi chorobami nowotworowymi. Liczne badania wskazują także na wzmacnianie układu odpornościowego, stymulację aktywności leukocytów czy zwiększenie poziomu przeciwciał, co przyczynia się do podniesienia naturalnej odporności organizmu.

Sieć badań klinicznych sugeruje, że vilcacora powinna być rozważana jako środek wspomagający w łagodzeniu bólu i sztywności stawów przy osteoartrozie i reumatoidalnym zapaleniu stawów, ograniczając jednocześnie potrzebę stosowania leków przeciwbólowych oraz wspierając normalny stan stawów. U kobiet poddawanych chemioterapii zaobserwowano korzystny wpływ vilcacory na poprawę parametrów układu odpornościowego.

W ludowej fitoterapii amazońskich Indian od wieków podawana jako uniwersalny środek na zapalne schorzenia (w tym żołądkowe wrzody, hemoroidy, kolitidy, pasożyty jelitowe, zespół jelita drażliwego, bradawki związane z HPV, chroniczny zespół zmęczenia, choroby reumatyczne, astmę, zakażenia wirusowe i różne postaci nowotworów).

Związki czynne vilcacory to przede wszystkim alkaloidy (takie jak mitrafilina, izomitrafilina, izopteropodyna, pteropodyna), triterpeny (kwas unkarowy, floridowy, ursolowy), glikozydy triterpenowe, procyjanidyny, steroidy roślinne (β-sitosterol) oraz kwas oleinowy. Wspólnie odpowiadają one za immunostymulujące, przeciwzapalne, antyoksydacyjne i potencjalnie przeciwnowotworowe właściwości rośliny.

Tradycyjne dawkowanie

W badaniach stosowano różne dawki ekstraktów vilcacory, np.: przy osteoartrozie 100 mg ekstraktu dziennie, w reumatoidalnym zapaleniu stawów 60 mg 3 razy dziennie, przy cięższych przypadkach 250–350 mg ekstraktu wodnego lub nalewki etanolowej. Dla odwaru z kory (łykowatej części) zaleca się 5–10 g na 1 litr wody, gotować ok. 20 minut na małym ogniu. Płyn pije się w ilości 500–1000 ml dziennie, rozdzielając na kilka porcji według potrzeb.