Węgiel leczniczy – Carbo medicinalis

Nazwy zwyczajowe: Węgiel leczniczy, węgiel aktywny, węgiel drzewny, węgiel zwierzęcy, Carbo medicinalis, activated charcoal, animal charcoal, Carbon, Carbo Vegetabilis, Carbon Activado, Charbon Médicinal, Noir de Gaz, Noir de Lampe, Vegetable Charcoal

Nazwa łacińska: Carbo medicinalis

Pochodzenie: Afryka, Azja, Australia, Europa, Ameryka Południowa, Ameryka Północna

Krótki wstęp

Węgiel leczniczy to naturalny adsorbent o szerokim spektrum zastosowań – od medycyny, przez przemysł, aż po sztukę. Stosowany w formie tabletek, odpowiedni zarówno dla dorosłych, dzieci, jak i zwierząt domowych.

Opis szczegółowy

Węgiel leczniczy to znany preparat, często kojarzony z dzieciństwem lub podróżami.

Informacje botaniczne

Węgiel aktywowany (leczniczy) charakteryzuje się wysoko porowatą strukturą i dużą powierzchnią wewnętrzną (od 400 do 1500 m² na 1 gram), dzięki czemu posiada silne właściwości adsorpcyjne. Węgiel leczniczy pochodzenia zwierzęcego powstaje w wyniku pirolizy kości zwierzęcych w wysokiej temperaturze i przy braku tlenu, wykazując silne zdolności pochłaniania substancji. Jego mikroskopowa struktura zależna jest od surowca, z którego został wyprodukowany – materiał tworzy grafitowe płytki złożone z kilku atomów. W strukturze rozróżniamy mikropory (promień poniżej 1 nm), mezopory (1–25 nm) i makropory (powyżej 25 nm).

Pochodzenie i występowanie

Węgiel aktywowany oraz węgiel leczniczy stosowane są w podobnych wskazaniach i charakteryzują się zbliżonymi właściwościami fizycznymi, różnią się jednak surowcem i sposobem produkcji. Węgiel aktywowany zwykle uzyskuje się z węgla drzewnego, drewna czy łupin orzecha kokosowego. Szczegóły produkcji zostały opisane w sekcji Informacje botaniczne.

Zastosowanie / dawkowanie

Przemysł: Węgiel leczniczy i węgiel aktywowany wykorzystuje się do uzdatniania wody, pochłaniania lotnych substancji w lakierniach i szkodliwych gazów w spalarniach, odbarwiania materiałów, rafinacji cukru, produkcji napojów bezalkoholowych, biogazu, preparatów ochronnych oraz gazu ziemnego. Węgiel aktywny stanowi także element filtrów okapów kuchennych i zbiorników paliwa w samochodach.

Sztuka: Węgiel leczniczy wykorzystywany jest jako czarny pigment do malarstwa, rysunku, kaligrafii czy innych artystycznych zastosowań – ceniony nie tylko za intensywną barwę, ale również możliwości unikalnego cieniowania. Węgiel był używany przez dawnych mistrzów jak Rembrandt, jak i współczesnych artystów, takich jak Manet czy Picasso.

Medycyna
Węgiel leczniczy stosuje się w terapii biegunkowych schorzeń o pochodzeniu pokarmowym lub przy zespole jelita drażliwego. Jeśli przyczyną nie są bakterie, węgiel leczniczy przynosi ulgę. Można go także stosować w przypadku ostrych zatruć, gdy istnieje potrzeba wiązania obcej substancji w przewodzie pokarmowym i zapobieżenia jej wchłanianiu. W niektórych przypadkach stosuje się inne środki chelatujące lub przeczyszczające.

Ograniczenia
Nie odnotowano istotnych działań niepożądanych węgla leczniczego, ale może on istotnie wpływać na wchłanianie przyjmowanych leków. Należy zachować ostrożność oraz skonsultować ewentualne interakcje z lekarzem lub farmaceutą (najlepiej przyjmować leki z dwugodzinnym odstępem).

Substancje czynne
Węgiel leczniczy (Carbo medicinalis) składa się z jednej substancji – pierwiastka węgla.

Tradycyjne dawkowanie

W zależności od wskazań i wieku: u dzieci przy biegunce zaleca się 1–2 tabletki 1–3 razy dziennie; dorośli mogą przyjmować 1–2 tabletki 3–4 razy dziennie, maksymalnie do 8 tabletek na dobę. Wysokie dawki są konieczne dla skutecznego pokrycia powierzchni jelit. U zwierząt domowych dawkuje się podobnie jak u dzieci, adekwatnie do wielkości. Preparat mogą stosować kobiety w ciąży i karmiące. Tabletki można połykać w całości, rozdrabniać lub mieszać z płynami według potrzeb.